Gipuzkoako arkitektoak
Euskal Herriko Arkitektoen Elkargoa Gipuzkoan

• 2020ko Arkitektura eta Eraikuntza Barometroaren arabera, jarduera profesionalak okerrera egin du urtearen bigarren erdialdean, jardueraren bilakaerari buruzko pertzepzioa negatiboa da eta krisiaren eragina luzea izango dela aurreikusten da.

Covid-19ak eragindako krisiaren ondorioz, %21etik gorako beherakada izan da obra berrietan eta zaharberritze lanetan Euskadin eta Nafarroan, 2020ko Arkitektura eta Eraikuntza Barometroak erakusten duenez. Txosten honetan beheranzko joera erakusten duten zifrak ugariak dira, aurreko urteko aldi berarekin alderatuta Euskadiko eta Nafarroako sektorearentzat oso baikorra ez den bat-bateko emaitza baita. Bizitegi izateko ikus-onetsitako obra berriaren azalera %21 jaitsi da irailera arte, 2019ko aldi berarekin alderatuta –jaitsiera handiena maiatzean izan zen, 2019ko hilabete berean baino %39,2 gutxiago–, baina ikus-onetsitako azalera zaharberritua, bizitegi-erabilerakoa dena eta ez dena, %26 jaitsi da. Daturik txarrenak bizitegi-erabilerakoa ez den zaharberritutako azaleran erregistratu dira: urtetik urterako jaitsiera metatua %38tik gorakoa da dagoeneko.

Arkitektura eta Eraikuntza Barometroaren inkestaren helburua, Euskadiko eta Nafarroako arkitektoek euren lanak adierazle aurreratu gisa jarduten duen sektore estrategiko baten bilakaerari buruz duten pertzepzioa gizarteari eskaintzea da. Galdeketa irailaren 4tik 27ra bitartean egin zen, eta online gaitu zen CSCAEren webgunean, elkargoko kide diren profesionalentzako sarbidearekin bakarrik, laginaren baliozkotasuna bermatzeko. Guztira, Elkargoaren kanal ofizialen eta haren mugapeen bitartez elkargoko 846 kidek parte hartu dute talde osoari bidali zitzaion inkesta horretan.

Eragina, faktoreak, epe laburreko konfiantza eta arazo nagusiak

Etxebizitza berrien kopurua %14 jaitsi da, eta joan den irailera arte 2019ko aldi berean baino 11.046 etxebizitza gutxiago izan dira. Era berean, osorik eta modu partzialean berriztu diren higiezinen kopurua ere %6 jaitsi da irailera arte, 18.337 birgaitze ikus-onetsi baitira, eta aurreko ekitaldiko aldi berean 19.432 etxebizitza ikus-onetsi ziren.

Inkestatuen %89,3k adierazi duenez, irailera arte, ez zen Covid-19ak eragindako kutsadurarik antzeman beraiek zuzendaritza fakultatiboa bete duten obretan. Kasuak detektatu dituztenen %10,5ek 1-2 kasu aipatu dituzte, eta eragina antzekoa da obra berrian eta berritzeetan.

Inkesta bete dutenen %59,23aren ustez Jarduera profesionalak okerrera egin zuen urtearen bigarren erdian, Covid-19aren inpaktuarengatik, eta arkitekturako eta eraikuntzako jardueraren bilakaerari buruzko pertzepzioa negatiboa da. Izan ere, erdiek krisiaren eragina luzea izango dela aurreikusten dute, eta mesfidantza hori handiagoa da obra berrietan aritzen direnen artean.

Ordainsari profesional txikiak dira arazo nagusia kolektiboarentzat (%68), eta gehiegizko burokrazia (%66) eta araudia (%49) dira lanbiderako beste arazo nagusietako batzuk. Lizentziak emateko atzerapena ere arazo handia da (%45). %72aren ustez, arautu gabeko gaitasun profesionalak ez dira arazo. Soldatapeko arkitektoen lan-baldintzak %17arentzat baino ez dira garrantzitsuak.

• Azken sei urteetan (bi legegintzaldi) dekano izan den Matxalen Acasuso ordezkatuko du.
• Chocarrok 2017tik betetzen zuen EHAEOren Nafarroako Ordezkaritzaren presidentzia utzi du.

 Euskal Herriko Arkitektoen Elkargo Ofizialeko (EHAEO) Batzarrak dekano berrirako hauteskundeen emaitzak berretsi zituen atzo, eta horien bitartez Patxi Chocarro San Martin arkitekto nafarrak beteko du kargua datozen hiru urteetan.

Horrela, Chocarrok EHAEOren Nafarroako Ordezkaritzaren lehendakaritza utzi eta azken sei urteetan (bi legealdi) dekano izan den Matxalen Acasuso ordeztuko du. Gaur egun, EHAEOk 3.864 kide ditu, eta gaurtik aurrera beraien ordezkari nagusia Patxi Chocarro San Martín izango da.

Euskal Herriko elkargokideek EHAEOko diruzain berria ere bozkatu dute. Kideek Esteban Garcia Marquina aukeratu dute hurrengo hiru ekitaldietan karguan aritzeko.

Dekano berriak adierazi duenez, EHAEOren zeregin nagusia “gizartearen eta Administrazioaren aurrean lanbidea duintzea eta balioa ematea da”. Era berean, adierazi du Elkargotik prestakuntza “Funtsezko zutabe gisa” sustatzen jarraituko duela, baita ATZ-CATaren (Aholkularitza Teknologikorako Zentroa) potentziala ere, “gure jarduera berritzeko funtsezko zerbitzu gisa”, EHAEO “lanbidearen aurrerapen azkarrei egokitutako prestakuntza-zentro” bihurtzeko helburuarekin.

EHAEOren dekano berriak aurreratu duen beste lan ildoetako bat, dagoeneko zuzentzen duen erakundeak etorkizuneko Arkitekturako Legean parte-hartze aktiboa izatea izango da, “Arkitekturak eta hirigintzak gizartearentzat duten interes handia erakutsiz”.

Azkenik, “kultura arkitektonikoaren sustapenean jarraitu beharra” aipatu du, “Ordezkaritzek gauzatzen dituzten jardueren bitartez, gizartearekin eta profesionalen artean harremanak ezarriz, besteak beste, egiten dugun lana ikusarazteko eta hobeto ezagutarazteko. Gure elkargokideen lanaren garrantzia, bikaintasuna eta konpromisoa erakutsi nahi diogu gizarteari, gure jardun profesionala, etikoa, errespetuzkoa eta erabatekoa transmitituz “

Ibilbide profesionala

Patxi Chocarro San Martin Iruñean jaio zen 1954an, eta 1980an lizentziatu zen Nafarroako Unibertsitatean. Estudio propioa du 1982tik, Maria Urmeneta arkitektoarekin batera. 2017tik, EHAEOren Nafarroako Ordezkaritzako presidentea izan da, eta aurrerantzean kargu hori Jose Luis Velaz Ballesterosek beteko du.

Bere ibilbidean zehar hainbat proiektu eta hirigintza-plan egin ditu, eremu askotakoak eta gehienak ekimen publikokoak. Adibidez, Oliteko, Erriberriko, Erdigune Historikoaren Plan Berezia (2019ko EHAEO Saria eta 2019ko Espainiako Hirigintza Sariko Finalista); Iruñeko 1. zabalguneko Plan Berezia; “Artaxoako ingurabidearen” PERIa; Pirinioei eta Nafarroa Atlantikoari buruzko Lurralde Antolamenduko Planak; Tuterako CATeko Negozio Zentroa; Nasuvinsako bulegoak eta San Jurgiko etxebizitzak, Iruñean; San Andres errota (Atarrabia eta Uharte) birgaitzea Iruñerriko Eskualdeko Ibai-Parkea barne; Beneditarren komentu zaharra birgaitzea, espazio sozio-kultural (Irunberri) bihurtzeko; Iruñeko Munduko Parkea; Urdaxeko eta Igantziko pilotalekuak; berrerabilitako botilekin eginiko Iruñeko Eskualdeko Mankomunitateko Eguberrietako Zuhaitza; edo Iruñeko Garraio Hirian dagoen “Gerion” eskultura.

AVNAUko (Euskal Herriko Arkitektoen Elkargo Ofizialeko Urbanisten Elkartea) kidea da, eta Nafarroako hainbat udaletan aritu da aholkulari lanetan.

•    EHAEOk sektorea suspertzeko neurriak jasotzen dituen dokumentua bidali die Eusko Jaurlaritzari eta Nafarroako Gobernuari. Bertan, zaharberritze lanek enpleguak sortzeko duten ahalmena nabarmentzen da
•    Dokumentuak, lizentziak arinago emateko proposamenak biltzen dituen eranskin bat du, izapidetzearen digitalizazioa bultzatuz eta araudiak bateratuz

Bilbon, 2020ko maiatzaren 5ean. Euskal Herriko Arkitektoen Elkargo Ofizialak (EHAEO), Espainiako Arkitektoen Elkargoen Kontseilu Gorenak bere eraginpeko eremuan emandako pausoei jarraituz, Eusko Jaurlaritzari eta Nafarroako Gobernuari dokumentu bat igorri die. Bertan, premiazko susperraldi ekonomikorako 40 proposamen planteatzen dira. Horien helburua eraikuntzaren sektorea berrindartzea eta etxebizitzaren eskubide unibertsala eta hirien zaharberritzea eta berrikuntza bermatzea dira, herritar guztien ongizatearen oinarri gisa.

Sektorea bizkortzeko estrategia orok maila zentralean, autonomikoan, foralean eta lokalean lerrokatutako ekintzak izan behar dituela jakinda, Euskal Herriko Arkitektoen Elkargo Ofizialak bere lurralde errealitatera egokitu du Espainiako Arkitektoen Elkargoen Kontseilu Gorenak egindako oinarrizko dokumentua, Euskadiko eta Nafarroako administrazioek gizarteari beharrezko erritmo iraunkorra itzultzeko beharrezko neurriak har ditzaten.


Egiteko dauden erronka handiei aurre egiteko proposamenak

Eraikuntza suspertzeko plan batek ekarriko lituzkeen onura ekonomikoekin batera, sektoreko eragile guztiekin adostutako estrategiak gizarteak krisiaren aurretik zituen erronka handietako batzuei erantzuna emango liekeela azpimarratzen da. Etxebizitza eskuragarria eskuratzeko arazoak murriztuko lituzke; etxebizitzen parkea zaharberritzea bultzatuko luke, irisgarritasun eskaeretara, klimaren aldaketaren aurreko energia berrikuntzara eta herritarren bizitza, lan eta aisialdi modu berrietara egokitzeko, eta gure hiriak berroneratzea bultzatuko luke, herritarren eskaerekin eta Hiri Agendak ezartzen duen ibilbide orriarekin bat etorriz.

Etxebizitza eskuratzeko aukera unibertsala bermatzeko eta alokairuko eskaria orekatzeko, beste neurri batzuen artean, alokairurako erabiliko den etxebizitza pribatuaren parkea berriztatzeko jarduketetan laguntza publikoak indartzea planteatzen da; titulartasun publikoko parkea handitzearen alde egiten da, etxebizitzetarako edo zuzkiduretarako lurzoru publikoetan sustapenak bultzatuz; eraikigarritasuna eta etxebizitza-kopurua handitzeko aukera proposatzen da, bideragarria den lekuetan, hori berriztatzeko eta "prezio publikoan" alokatzeko baldintzapean, eta etxebizitzak, eraikinak eta auzoak barne hartuko dituen jarduketa-plan integral baten aldeko apustua egiten da, iraganeko esku-hartze isolatuetan ez bezala, Birgaitze Planaren barruan baliabide publikoak optimizatzeko helburuarekin.

Etxebizitzak eta eraikinak birgaitzeari eta berritzeari dagokienez, dokumentuak araudi teknikoak eta hirigintzakoak berrikustea eta araudi hori sustatzen duten enpresei eta jabeei laguntza ekonomikoa ematea proposatzen du; titulartasun publikoko higiezinak berriztatzea ere bultzatzeko ekintzak dira, eta neurri integralak azpimarratzen ditu, Jose Luis Abalos, Garraio, Mugikortasun eta Hiri Agenda ministroak urtearen hasieran iragarritako ingurunearen Arkitektura eta Kalitatearen Legea onartzea, besteak beste. "Konfinamenduak gure etxebizitzek dituzten gabeziez eta gure ongizatean duten garrantziaz askoz gehiago jabetzeko aukera eman digu. Eraikitako inguruneak pertsonen osasunean eta ongizatean duen eragina kontuan hartzeko unea da", ondorioztatu du CSCAEko presidenteak.


Lizentziak bizkortzea

Dokumentuak eranskin bat du, lizentziak arinago izapidetzeko eta emateko proposamenekin. Aipatzen diren neurriak, autonomia erkidegoen arabera aldatzen diren izapidetzearen digitalizazioarekin eta kudeaketa prozeduren murrizketarekin eta arau-irizpideak bateratzearen garrantziarekin erlazionatuta daude.

Egungo esparru juridikoak estatuko, autonomia erkidegoetako eta tokiko arauak jasotzen ditu, eta, sarritan, hain zabalak, konplexuak eta, are gehiago, kontraesankorrak direnez, proiektuak abiarazteko prozesua moteltzen dute, eta, batzuetan, baita eragotzi ere. Hala adierazi zen CSCAEk 2019ko otsailean bultzatutako galdeketan; izan ere, zortzi eta hamabi hilabete arteko atzerapenak erakutsi zituen lizentziak emateko orduan, legez, hiru hilabetetik gorakoak izan behar ez ziren arren. Gure eremuan, atzerapenak lau eta hamaika hilabete artekoak dira. Horregatik, funtsezkotzat jotzen da araudiak sinplifikatuko dituen estrategia orokorra eta une honetan ez dagoen ikuspegi integrala ematea.


DOKUMENTU OSOA PRENTSA-OHAR HONEN ERANSKINEAN

•    Alarma egoera aldarrikatu zenetik, Euskal Herriko arkitektoen %90ak bere lanetako bat gelditu egin dela ikusi du
•    Inkestan parte hartu duten profesionalek uste dutenez, batez beste, euren diru-sarrerak 2019koak baino %37 txikiagoak izango dira
•    Krisiaren eragina arintzeko neurri ekonomikoek eraikuntzaren sektorea eta gizarte estaldurako erregimen guztiak kontuan izatea eskatu die COAVNek Lehendakariari eta Nafarroako Gobernuko Presidenteari  

Bilbon, 2020ko apirilaren 22an. Koronabirusak eragindako osasun larrialdiari aurre egiteko alarma egoera aldarrikatu zenetik, Euskal Herriko arkitektoen %90ak, eraikuntza arloan lanean ari zen lanetako bat zelan gelditzen zen ikusteaz gain, enkargu berriek, batez beste, %63 egin dute behera, eta urtearen gainerakorako, jaitsiera %49koa izango dela aurreikusten dute.
Horiek dira Consejo Superior de los Colegios de Arquitectos de España (CSCAE) izenekoak COVID-19ak Arkitekturako profesionalen artean, lan mailan eta maila pertsonalean, eragina neurtzeko bultzatu duen inkesta telematikoak Euskadirako eta Nafarroarako ematen dituen emaitzetako batzuk.

Arkitektura estudioetako lana eraikuntza arloko jardueraren adierazle aurreratua dela kontuan izanda, jasotako datuek “Administrazioaren aldetik laguntza beharra dagoela erakusten dute, ez soilik osasun arloko krisiak duen eraginarengatik, baita aurretik galdutako muskuluaren %80a oraindik berreskuratu ez duen sektorea berriro kolpatuko duen eragin ekonomikoarengatik ere”, adierazi du Matxalen Acasuso Euskal Herriko Arkitektoen Elkargo Ofizialeko (COAVN) Dekanoak.
Koronabirusak euren estudioetan duen eraginari buruz galdetuta, adierazi dutenez, batez beste 3,7 obra itxi eta 1,1 proiektu bertan behera utzi behar izan dituzte. Horren guztiaren ondorioz, inkesta bete dutenen %86ak adierazi duenez, 2020ko diru-sarrerak 2019koak baino txikiagoak izango dira.

Besteen kontura aritzen diren langileentzat ordaindutako baimen berreskuragarriak onartzen dituen martxoaren 29ko 10/2020 Errege Lege Dekretuak erabat geldiarazi zuen sektorea. Hala, Euskal Herriko arkitektoen lan-karga %49raino murriztu da, eta horri, zeuden proiektuen atzerapena gehitu behar zaio. Atzerapen horien %33 toki-administrazioari egotz dakizkioke (kroniko bihurtu den arazo bat agerian utziz, izan ere, koronabirusaren krisiaren aurretik, lizentziak izapidetzeko itxaronaldiak oso luzeak ziren. CSCAEk iazko otsailean egindako inkesta batek erakusten duenez, Euskadin eta Nafarroan 4 eta 11 hilabete bitartekoak ziren, legez, hiru baino gehiagokoak izan behar ez duten arren), %14 eskulan faltak eragin du eta %13 hornidura faltak.

Estaldura soziala eta diru-sarreren galera
Koronabirusaren osasun arloko krisiak eraikuntzaren sektorean dituen efektuak oso ondorio larriak utziko ditu Euskadiko eta Nafarroako arkitekturako profesionalen egoera ekonomikoan. Iragarpenak ez dira onak epe ertainean: inkestan parte hartu duten profesionalek uste dutenez, 2019koekin alderatuta batez beste %37 inguru jaitsiko zaizkie euren diru-sarrerak. Gogoan izan behar da sektoreak oso kolpe gogorra jasan zuela aurreko krisian, eta oraindik ez zegoela kolpe hartatik erabat sendatuta.

Sektorea jasaten ari den jardueraren gelditzeak edo moteltzeak eragindako diru-sarreren galera, orokorra da arkitektoen artean. Kolektiboa profesional autonomoek osatzen dute gehienbat, eta inkestak adierazten duen bezala, bakarrik lan egiten dute (erantzunen %32) edo 2 eta 5 pertsona artean lan egiten duten bulegoetako buru dira (%56).
Hori dela eta, CSCAEk estatu mailan egin duen bezala, COAVNek ere, euren gobernuek koronabirusaren krisiak biztanleen artean izango duen eragina arintzeko martxan jarri dituzten neurri ekonomikoek, Gizarte Segurantzako Langile Autonomoen Araubide Bereziari (Reta) atxikitako autonomoen eta mutualitate alternatiboetan, Hermandad Nacional de Arquitectos (HNA) izenekoan, adibidez, kotizatzen dutenen artean diskriminaziorik ez sortzea eskatu die Lehendakariari eta Nafarroako Gobernuko Presidenteari. Inkestan harte hartu duten Euskal Herriko arkitektoen

----NOTA DE PRNSA REMITIDA DESDE EL CSCAE-------

•    Desde que se declaró el estado de alarma, el 78% de los arquitectos españoles ha visto paralizarse alguna de sus obras, principalmente, por motivos de seguridad frente al contagio
•    La carga de trabajo se ha visto reducida a la mitad y la previsión es cerrar el año con una pérdida de ingresos del 57%
•    El 68% de los profesionales advierte de retrasos en los proyectos, imputables, en un 44% de los casos, a los ayuntamientos
•    Más de la mitad de los arquitectos adscritos a una mutualidad social alternativa al RETA están pendientes de que las medidas económicas del Gobierno no los discrimine de las ayudas a autónomos
•    El presidente del CSCAE, Lluís Comerón, subraya: “Estos datos constatan que el sector va a necesitar un fuerte apoyo por parte de las administraciones públicas”


Madrid, 21 de abril de 2019. Desde que el Gobierno declaró el estado de alarma para hacer frente a la emergencia sanitaria provocada por el coronavirus, el 80% de los arquitectos y arquitectas españoles no solo ha visto paralizarse alguna de las obras de construcción en las que trabajaba. Los nuevos encargos han caído, de media, en un 69% y, para lo que resta de año, se prevé un desplome del 55%.

Estos son algunos de los resultados que arroja la encuesta telemática impulsada por el Consejo Superior de los Colegios de Arquitectos de España (CSCAE) para medir el impacto del covid-19 entre los profesionales de la Arquitectura, tanto a nivel laboral como personal. Teniendo en cuenta que el trabajo en los estudios de arquitectura es un indicador avanzado de la actividad en la construcción, los datos obtenidos “permiten constatar que el sector va a necesitar un fuerte apoyo no solo por los efectos del confinamiento, sino por las consecuencias a medio y largo plazo de la crisis económica que sobrevendrá”, alerta el presidente del CSCAE, Lluís Comerón.
Realizado entre el 6 y el 13 de abril, justamente en la quincena en la que el Ejecutivo ordenó la “hibernación” de la economía para evitar que el sistema sanitario colapsara, en el sondeo participaron 5.138 profesionales, de los que el 97,25% están colegiados. Este porcentaje representa a casi el 11% de los arquitectos y arquitectas colegiados en nuestro país.

Preguntados por la incidencia del coronavirus en sus estudios, un 78% de los arquitectos menciona el cierre de obras, junto a los retrasos en los proyectos (68%) y las cancelaciones de otros (40%). En este sentido, cabe destacar que en más de la mitad de los casos la paralización de los trabajos estuvo relacionada con las dificultades para hacer compatibles las obras con las medidas de seguridad establecidas por las autoridades sanitarias para garantizar la salud de los trabajadores y de la ciudadanía, en general, y evitar la propagación de la pandemia.

La segunda causa, con una incidencia del 47%, fue el Real Decreto Ley 10/2020, de 29 de marzo, por el que se aprobaron los permisos retribuidos recuperables para trabajadores por cuenta ajena. Esta medida paralizó de facto al sector. Tras su aprobación, solo el 6% de los arquitectos que participó en el sondeo decía tener aún alguna obra abierta. El 13% de los trabajos se cerró por falta de suministros.
Como consecuencia de todo ello, entre los impactos señalados, el 72% de los profesionales constata una reducción en los nuevos encargos; un 69% apunta a una disminución de la carga de trabajo de en torno al 56%; el 23% advierte gastos irrecuperables y casi un 11% ha sufrido despidos o suspensiones de contratos.

Pérdida de ingresos y “discriminación” en las ayudas
Los efectos de la crisis sanitaria del coronavirus en el sector de la construcción se traducen en consecuencias evidentes sobre la situación económica de los profesionales de la Arquitectura en España. Hasta el 13 de abril, un 72% de los arquitectos manifestaba que sus ingresos individuales se habían reducido. Los pronósticos no son halagüeños a medio plazo: el 86% de los profesionales que ha participado en la encuesta cree que, de media, sus ingresos caerán en torno al 57% en relación con los de 2019. La principal causa es que, de media, estiman que los nuevos encargos se reducirán en un 55% en lo que queda de año y prevén un descenso en la carga de trabajo del 48%.
La pérdida de ingresos por la paralización y/o la ralentización de la actividad productiva que está sufriendo el sector es generalizada entre los arquitectos. Un colectivo compuesto en su mayoría por profesionales autónomos que, como refleja la encuesta, o bien trabajan solos (42% de las respuestas) o están al frente de despachos en los que están ocupadas entre 2 y 5 personas (46%).
Por este motivo, desde el principio de la crisis, una de las principales reivindicaciones del CSCAE es que las medidas económicas puestas en marcha por el Gobierno para mitigar el impacto de la crisis del coronavirus en la población incluyeran a los profesionales de la construcción y que no discriminen entre autónomos adscritos al Régimen Especial de Trabajadores Autónomos (RETA) de la Seguridad Social y aquellos que cotizan a mutualidades alternativas, como la Hermandad Nacional de Arquitectos (HNA).

De los 5.138 arquitectos que han participado en la encuesta, el 54% cotiza al sistema mutual alternativo y, como señala Comerón, “está esperando que las medidas del Gobierno efectivamente no dejen a nadie atrás”. “Sería una injusticia que, en el esfuerzo colectivo que todos estamos haciendo ante esta grave crisis sanitaria, económica y social, se excluya a los mutualistas de las ayudas”. El presidente del CSCAE vuelve a recordar que la crisis del coronavirus impacta sobre un sector que ya fue muy duramente golpeado en la crisis anterior y que aún no se había recuperado totalmente de ella.

Retrasos en los proyectos, la asignatura pendiente de la Administración local
Después del cierre de obras, el retraso en los proyectos es la segunda gran incidencia de la crisis del coronavirus en el sector de la construcción, para el 68% de los arquitectos que ha participado en el sondeo. Pero ¿a qué se deben estos retrasos? En el 44% de los casos son imputables a la Administración local, dejando en evidencia un problema que se ha convertido en crónico, puesto que, antes de la crisis del coronavirus, los tiempos de espera en la tramitación de licencias eran muy dilatados. Un sondeo realizado por el CSCAE, en febrero del año pasado, reveló que oscilaban entre los ocho y los doce meses cuando, por ley, no deberían superar los tres.

TODA LA INFORMACIÓN EN LA WEB DEL CSCAE
 

• Lankidetza eta garapen proiektuetara zuzendutako partidak tokiko elkarteen artean banatu dira, Ascudean edo Nafarroako Elikagaien Bankua, besteak beste; eta baita Guatemalan, Txaden, Hondurasen, Mexikon edo Etiopian egingo diren nazioarteko proiektuetara ere.
  

• EHAEOk orokorrean, bere ordezkaritzetatik egindako ekarpenen bitartez, laguntza jasotzen duten udalerrien eta lurraldeen gizarte garapenerako funtsezkoak diren proiektuak garatzen lagundu nahi du.

2020ko otsailaren 11n. Euskal Herriko Arkitektoen Elkargo Ofizialak (EHAEO) eta berau osatzen duten lau ordezkaritzek –Bizkaia, Gipuzkoa, Araba eta Nafarroa– 17.903,50 euro bideratu zituzten iaz hainbat gizarte proiektu finantzatzeko. Guztira, 2019an, tokiko zein nazioarteko 11 lankidetza eta garapen proiektu lagundu ziren. 

Matxalen Acasuso EHAEOko dekanoak adierazi duenez, "gizarte arloko 11 proiektu horiek gure eginkizuna indartu baino ez dute egiten, hau da, arkitektoek lurraldea eta pertsonen bizitza hobetzeko orduan egin dezakegun lana". 

2019an, EHAEOko Dekanotzak gizarte arloko hiru proiektu finantzatu zituen, eta 5.499 euro bideratu zituen horietara. Proiektuetako bat Guatemalan garatzen da, San Pablo udalerrian, Santo Domingo II Baserri-Eskolako eskolaurreko umeen osasun-baldintzak indartzeko proiektuan lagunduz. Finantzatutako beste proiektu bat, Guéra-n (Txad) oinarrizko hezkuntza indartzeko prestakuntza-zentro bat eraikitzea izan da. Azkenik, Liberian, baztertuta dauden emakumeentzako osasun mentaleko proiektu bati lagundu zaio. 

Bestalde, EHAEOren Nafarroako Ordezkaritzak aurrekontuaren % 0,7 lankidetza proiektuetan laguntzera bideratzen du urtero. 2019an, 5.000 euro bideratu zituen 4 proiektu finantzatzeko: Hondurasko Santa Rosa de Copán nekazari inguruko ama-etxea birgaitzea; Santa Anan El Salvadorreko gazteen hezkuntza-kalitatea eta prestakuntza integrala hobetzea; Guatemalako San Pablo udalerrian dagoen Alba Teresa Castillo ikastetxeko eskolaurreko osasun-baldintzak hobetzea; eta, azkenik, urtero Nafarroako Elikagaien Bankuari egiten zaion dohaintza.

Urtero, Bizkaiko Ordezkaritzak 3.000 euro bideratzen ditu lankidetza eta garapen proiektu mota horiek finantzatzera. Iaz 1.500 euro eman ziren "Kikonkan (Kongoko E.D.) Saneamendurako Eskubidea Osorik Gozatzen Lagunduz" proiekturako, eta beste 1.500 euroak "Tochimilcoko udalerriko Tochimizolcoko Komunitateko (Puebla Estatua, Mexiko) Eskola Birgaitzea" proiektura zuzendu ziren.

Gaba Kemisako (Etiopia) Bacho Walmara ikastetxe publikoan hezkuntza-azpiegiturak handitzea izan zen EHAEOren Gipuzkoako Ordezkaritzak hautatutako proiektua, eta 2.500 eurorekin finantzatu zen. Proiektu horren helburu nagusia Gaba Kemisan eta Bacho Walmara ikastetxe publikoaren eraginpeko gunean biztanle guztientzat oinarrizko hezkuntzarako eskubidea lortzen laguntzea da. Horretarako, leku horrek duen behar nagusia azpiegitura duinak, seguruak eta denboran iraungo dutenak edukitzea da. Horrela bada, Gipuzkoako EHAEOren ekarpenak ikasgela-eraikin berria eraikitzen eta beratarako altzariak erosten lagunduko die. 

Azkenik, Arabako Ordezkaritzatik, 1.904,50 euroko urteko ekarpena, mendekotasuna duten pertsonen irisgarritasun-baldintzak hobetuko dituzten etxea eta espazioa egokitzeko laguntzetara bideratu zen. Hori guztia, mendekotasuna duten pertsonak zaintzen dituzten familiek 2001ean sortutako Ascudean elkarteak kudeatzen du. Euskadin ezaugarri horiek dituen elkarte bakarra da, eta kolektibo horren zerbitzu-zorro zabala eskaintzen du.

Euskal Herriko Arkitektoen Elkargo Ofizialak, orokorrean, lankidetza eta garapen proiektuak finantzatzen ditu urtero bere ordezkaritzetatik. "Dekanotzak eta EHAEO osatzen duten probintzietako ordezkaritzek egindako ekarpenen bitartez, gure hondar-alea jarri nahi dugu, eta laguntza jasotzen duten udalerrien eta lurraldeen garapen sozialerako funtsezkoak diren proiektuak garatzen lagundu", adierazi du EHAEOko dekanoak.

• Eusko Jaurlaritzak eta Euskal Herriko Arkitektoen Elkargo Ofizialak sustatutako sinadura Euskadiko Arkitektura Institutuan egin da gaur, eta Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako Foru Aldundien eta Bilboko, Donostiako eta Gasteizko Udalen, eta kultura, arkitektura eta hirigintza arloetako beste 17 erakunderen babesa jaso du.
  
• ▪Gaur sinatutako dokumentua 2018an bultzatu zuen Suitzako Gobernuak, "Europarako kalitate handiko Baukultur baterantz" izeneko Ondareari buruzko Europako Urtearen barruan
  
• ▪Adierazpenak aitortzen duenez, eraikitako inguruneak "eragin zuzena" du gure bizitza kalitatean, eta "pertsonen behar sozialei eta psikologikoei" erantzungo dien kalitate handiko ingurune eraikiaren aldeko apustua egiten du, etxebizitza "duin, eskuragarri eta irisgarrien" bitartez

 
Donostian, 2019ko abenduaren 2an.- Euskadiko 17 erakundek arkitekturari eta hirigintzari buruzko Davoseko 2018ko Adierazpenarekiko atxikimendua sinatu dute gaur goizean Euskadiko Arkitektura Institutuan; Eusko Jaurlaritzak eta Euskal Herriko Arkitektoen Elkargo Ofizialak bultzatutako ekimena da, eta eraikitako ingurunean "planteamendu berria eta moldagarria premiaz egitea" erreibindikatzen du, ikuspegi kulturalean eta gizarte eta ingurumen arloko iraunkortasunean oinarritutakoa, "Kultura epe laburreko irabazi ekonomikoen gainetik jarriz".

Ekitaldian honako hauek egon dira: Iñaki Arriola Eusko Jaurlaritzako Ingurumen, Lurralde Plangintza eta Etxebizitzako sailburua; Bingen Zupiria Eusko Jaurlaritzako Kultura eta Hizkuntza Politikako sailburua, Josean Galera Arabako Foru Aldundiko Ingurumen eta Hirigintzako diputatuarekin batera; Imanol Pradales Bizkaiko Foru Aldundiko Azpiegitura eta Lurralde Garapeneko diputatua; Denis Itxaso Gipuzkoako Foru Aldundiko Kultura, Turismo, Gazteria eta Kiroletako diputatua; Asier Abaunza Bilboko Udaleko Obra eta Hiri Plangintzako sailburua; Nekane Arzallus Donostiako Udaleko Hirigintza Iraunkorreko zinegotzia; Miguel Ángel García Gasteizko Udaleko Lurralde eta Ekintza Saileko zuzendaria; Matxalen Acasuso Euskal Herriko Arkitektoen Elkargo Ofizialeko dekanoa, eta Adierazpenari atxikiko zaizkion 17 erakundeen ordezkariak.

Euskadiko 17 erakundek gaur sinatu duten dokumentua Suitzako Gobernuak bultzatu   zuen 2018an, "Europarako kalitate handiko Baukultur baterantz" izeneko Ondarearen Europako Urtearen barruan. Baukultur terminoak kalitatezko espazio eraikia sustatu beharra aldarrikatzen du, eta baita Europaren kultur nortasun komuna suspertzeko beharra ere. Gainera, "kulturan oinarritutako ikuspegi jasangarriak" oinarri dituen hobekuntza nabarmena aldarrikatzen du.Adierazpenera atxiki diren 17 erakundeek, eraikitzeko orduan alderdi kulturalak, ingurumenekoak, ekonomikoak eta sozialak kontuan hartzeko konpromisoa erakutsi dute, horiek bultzatuko, garatuko eta hiri-eraldaketen erdigunean jarriko dituzten politika publikoak sustatuz.

Adierazpena Europako Batzordeak, Europako Kontseiluak, Europar Batasuneko Gobernu gehienek eta gobernuz kanpoko erakundeek ere sinatu dute, eta baita UNESCOk, Europako Arkitektoen Kontseiluak edo Espainiako Arkitektoen Kontseilu Gorenak ere, beste batzuen artean. Helburua lortu den ala ez ebaluatzeko hamarkada bateko epea ematen du adierazpenak, eta aurretik egoeraren diagnostiko kritikoa egin da. Diagnostiko horretan, Europako ingurune eraikian "kalitatea galtzeko joera" hautematen da, "jasangarritasunarekiko ardurarik erakutsi barik". Errealitate horren aurrean, "ahaleginak areagotzeko eta ikuspegi berriak egokitzeko premia larria" antzeman da, "Europan eraikita dagoen ingurunearen balio kulturalak babestu eta aurrera egin nahi bada".
 
Gizarte, ingurumen eta ekonomia arloko jasangarritasuna  Adierazpenak defendatzen duenez, perspektiba kalitate handiko Baukulturrerantz aldatzeak, gizarte eta ingurumen arloko iraunkortasuna bultzatuko du. Alde batetik, espazioaren sentsazioa hobetuko duelako, "diskriminazioari eta erradikalizazioari aurre egingo dion eta herritarren integrazioa eta kontzientzia sustatuko dituen" gizarte inklusiboa bultzatuz, askotariko erabilerak eta etxebizitza "duinak, eskuragarriak eta irisgarriak" dituzten auzo dinamikoen bitartez.
 
Beste alde batetik, ikuspegi horrek ingurumenaren iraunkortasuna bultzatzen du, “Garraio jasangarria eta lurraren erabilera arduratsua bultzatzen, berdeguneak handitzen eta osasuna eta bioaniztasuna sustatzen dituelako”. Horrek guztiak eragina izango du ekonomian, "oparotasun ekonomikorako balio eta baldintza onuragarri iraunkorragoak eta kalitate handiagokoak sortuz balio ekonomikoa gehitzen duelako".  Hori lortzeko, ikuspegi hori lurraldean eragina duten ekintzetan "derrigorrez egitea” eskatzen du adierazpenak, horretarako beharrezkoak diren araudiak sortuz. Sinatzaileek nabarmendu dutenez, oso garrantzitsua da arlo publikoko zein pribatuko eta politikako sektoreen, profesionalen, gizarte zibilaren eta “informatuta eta sentsibilizatuta” egongo den jendearen arteko lankidetza lortzea.  
 

Davoseko Adierazpenari eta bat egin duten erakundeei buruzko informazio gehiago: https://davosdeclaration2018.ch
 
 
DAVOSEKO ADIERAZPENA SINATU DUTEN ERAKUNDEAK
 
1. Eusko Jaurlaritzako Ingurumen, Lurralde Plangintza eta Etxebizitza Saila
2. Eusko Jaurlaritzako Kultura eta Hizkuntza Politika Saila
3. Arabako Foru Aldundia 
4. Bizkaiko Foru Aldundia 
5. Gipuzkoako Foru Aldundia
6. Bilboko Udala 
7. Donostiako Udala 
8. Gasteizko Udala 
9. EHU/UPV
10. Bizkaiko Aparejadore eta Arkitekto Teknikoen Elkargo Ofiziala
11. Gipuzkoako Aparejadore eta Arkitekto Teknikoen Elkargo Ofiziala 
12. Arabako Aparejadore eta Arkitekto Teknikoen Elkargo Ofiziala
13. Bizkaiko Industria Ingeniarien Elkargo Ofiziala 
14. Gipuzkoako Industria Ingeniarien Elkargo Ofiziala 
15. Unesco Katedra: kultur Paisaiak eta Ondarea 
16.  VISESA
17.  ADEGI-ko Elkarte Sektorialak

EKITALDIA: Davos Adierazpenaren sinadura

EGUNA: Astelehena, abenduaren 2an

ORDUA: 11:00etan

LEKUA: Euskadiko Arkitektura Institutua

Abenduaren 2an, astelehena, Euskadiko 17 erakundek kalitatezko espazio eraikia sustatzeko hirigintzari eta arkitekturari buruzko Davos Adierazpena sinatuko da Euskadiko Arkitektura Institutuan.

Ekitaldian hauek egongo dira: Iñaki Arriola Eusko Jaurlaritzako Ingurumen, Lurralde Plangintza eta Etxebizitzako sailburua; Bingen Zupiria Eusko Jaurlaritzako Kultura eta Hizkuntza Politikako sailburua, Josean Galera Arabako Foru Aldundiko Ingurumen eta Hirigintzako diputatuarekin batera; Imanol Pradales Bizkaiko Foru Aldundiko Azpiegitura eta Lurralde Garapeneko diputatua; Denis Itxaso Gipuzkoako Foru Aldundiko Kultura, Turismo, Gazteria eta Kiroletako diputatua; Asier Abaunza Bilboko Udaleko Obra eta Hiri Plangintzako sailburua; Nekane Arzallus Donostiako Udaleko Hirigintza Iraunkorreko zinegotzia; Miguel Ángel García Gasteizko Udaleko Lurralde eta Ekintza Saileko zuzendaria; Matxalen Acasuso Euskal Herriko Arkitektoen Elkargo Ofizialeko dekanoa, eta Adierazpenari atxikiko zaizkion 17 erakundeen ordezkariak.

Informazio gehiago eta elkarrizketak:

Eduardo Ortiz de Arri                                                         Ane Mendibe Lecue

647 770 052                                                                        636 878 248

comunicacion@bienalmugak.eus                                   prensa@coavn.org

www.bienalmugak.eus                                                      www.coavn.org