Gipuzkoako arkitektoak
Euskal Herriko Arkitektoen Elkargoa Gipuzkoan

Euskal Herriko Arkitektoen Elkargo Ofizialaren (EHAEO) Gipuzkoako ordezkaritzaren Jasangarritasun Batzordeak 2025eko Hiri eta Komunitate Jasangarrien Sarien laugarren edizioaren erabakia jakinarazi du. Lehiaketa horrek 2030 Agendako Garapen Jasangarriko Helburuekin (GJH) bat datozen arkitektura-ekimenak aintzatestea du helburu. 

Aurten, bi kategoriatan banatu dira sariak: Gizarte Modalitatea (1. GJH: Pobreziaren amaiera) eta Ingurumen Modalitatea (7. GJH: Energia eskuragarria eta ez kutsatzailea). Sortu zenetik, edizio bakoitzak bi helburu konkretu ditu helburu, 11. GJHaz gain (Hiri eta komunitate jasangarriak), zeinak zeharkako ardatz iraunkor gisa jarduten baitu. 

Irailaren 26an bildu zen epaimahaia, aurkeztutako proposamenak aztertu eta behin betiko erabakia emateko. Epaimahaiburua Iker Mardaras izan zen, Gipuzkoako EHAEOeko Jasangarritasun Batzordeko zuzendaria, eta berarekin batera, Elkargoko eta kanpoko erakundeetako ordezkariak izan ziren epaimahaian, hala nola Energiaren Euskal Erakundea (EEE), Zero Pobrezia Donostia plataforma eta HABIC klusterrekoak.

Gizarte Modalitatea (1. GJH: pobreziaren amaiera)

Proiektu irabazlea: AVINI’ / Hiri plangintza parte-hartzailea Petite-Anse eta Balanentzat, Haiti
Egileak: We Architects (Patxi Gastaminza, Elena Pastrana, Eric Ruiz, Leire Mateos, Iris Martin eta Xavier Vallcorba)

Epaimahaiak aintzat hartu zuen proiektu hori, hiri-testuinguru konplexuan duen ikuspegi tekniko eta metodologikoagatik, baita herritarren parte-hartzea eta genero-ikuspegia diseinuaren elementu nagusi gisa integratzeagatik ere.

Proposamenak mugikortasuna hobetzea, espazio publikoaren balioa handitzea eta okupatutako mangladiak berreskuratzea uztartzen ditu, eta naturan oinarritutako irtenbide inklusiboak sustatu.

Halaber, eskala txikiko eta exekuzio azkarreko ekintzak (Quick Wins) nabarmendu ziren, bizi-kalitatean berehalako inpaktuak sortzen dituztenak eta komunitatearen kide izatearen zentzua indartzen dutenak.

Talde irabazleak 900 euro eta oroigarri bat jaso zituen.

Ingurumen-modalitatea (7. GJH: energia eskuragarria eta ez-kutsatzailea)

Proiektu irabazlea: Olentzaro-Berri Etxebizitza Autonomoa %100
Egileak: Ari Arkitektura (Garbiñe Pedroso Conejero eta Inhar Agirrezabal Sáenz de Santamaría)

Epaimahaiak familia bakarreko etxebizitza horren autonomia energetiko osoa, ingurumenean duen eragin txikia eta material jasangarrien erabilera nabarmendu zituen.

Proiektuan euri-ura hartzeko eta arazteko sistemak, baliabideen berrerabilera eta ingurune naturalera egokitutako teknologia eraginkorrak sartzen dira.
Tipologia isolatua izan arren, epaimahaiak landa-inguruneetako etxebizitza jasangarrietarako erreferentzia-eredu gisa duen balioa azpimarratu zuen.

Talde irabazleak 900 euro eta oroigarri bat jaso zituen.

Sari hauei buruz

Laugarren edizio honekin, EHAEO Gipuzkoak berretsi egiten du arkitektura jasangarriko jardunbide egokiak zabaltzeko eta tokikotasunetik gizartea eta ingurumena eraldatzen laguntzen duten proiektuak sustatzeko konpromisoa. “Aurkeztutako proposamen guztien ahalegina eta kalitatea eskertu nahi dugu, arkitekturak etorkizun bidezkoago eta jasangarriago baten eraikuntzan duen funtsezko papera erakusten baitute”, adierazi zuen epaimahaiak bere ebazpenean.

Reyes Gallegos arkitekto eta Ellas en la ciudad dokumentalaren zuzendaria Donostian izango da azaroaren 17an, Altzako emakumeekin topaketa batean parte hartzeko. Ekitaldia Tomasene-Casares Kultur Etxean izango da, 18:00etatik aurrera. Gune irekia izango da, eta bertara gonbidatuta daude hiriari, hiri-memoriari eta emakumeek auzoen eraldaketan duten funtsezko zereginari buruzko hausnarketak partekatzeko interesa duten pertsona guztiak. Gipuzkoako EHAEOko Igualdako Batzordeak antolatu du jardunaldia.

Topaketa horretan Ellas en la ciudad dokumentala proiektatuko da, Movistar Plus+ -en ere eskuragarri dagoena, periferiako auzoetako emakume aitzindarien eta ahaztuen inguruko kontakizun zirraragarri eta beharrezkoa eskaintzen duen lana. Haien testigantzen bidez, 70eko eta 80ko hamarkadetan beren inguruak oinarritik eraldatu zituztenen bizitza berreraikitzen du zintak, zerbitzuak, espazioak eta eskubideak eskatuz.

Malagako Zinemaldian izan zuen harrera bikainaren ondoren, dokumentalak eztabaida eta hausnarketa sortzen jarraitzen du beste hainbat puntutan. Andaluziako eremu periferikoetako hiri-birgaitze prozesuetan aditua da Gallegos, eta hiria zainketetatik, hezkuntzatik, auzokoen borrokatik eta genero-ikuspegitik ere nola ulertzen den azaltzen du lan honetan.

Ellas en la ciudad hirigintza, memoria eta feminismoa uztartzen ditu, eta emakumeek azken berrogeita hamar urteetan gure hiriak nola mantendu eta eraldatu dituzten ulertzeko ezinbestekoak diren ahotsei lekua ematen die.

Ikusi dokumentalaren trailerra

DOAKO IZEN-EMATEA

Euskal Herriko Arkitektoen Elkargo Ofizialaren (EHAEO) Gipuzkoako ordezkaritzako Kultura Batzordeak Gipuzkoako lurralde eta hiri ereduari buruzko hausnarketa eta eztabaida jardunaldi berri bat antolatu du

Trenbideak Donostiako erdigunean lurperatzeak, hiriko paisaia eraldatzeaz gain, hiria birpentsatzeko aukera paregabea ere emango du. Jardunaldi honek espazio aske hori —orain arte zonaldeen arteko banantze-elementu bat— eta hiriaren etorkizunerako ekar dezakeen guztia ditu ardatz.

Gaurkotasun osoa duen gaia, gako garrantzitsuenak mahai gainean jarri nahi dituena, beste testuinguru batzuetara estrapola daitezkeenak eta hausnarketa sakon eta kolektiboa egitera bultzatzen dutenak.

Honen guztiaren inguruan solasean arituko dira Sonia Puente Landázuri eta Enrique Ponte Ordoqui aste honetan, Ezekiel Collantesek moderatuko duen mahai-inguruan. 

Datozen jardunaldiak

Gipuzkoako EHAEO 2022. urtearen amaieran antolatzen hasi zen lurralde eta hiri ereduari buruzko hausnarketa eta eztabaida jardunaldien 2025eko azkenaurreko topaketa da hau. Aurtengo edizioko lehen topaketa martxoan izan zen, Zarautzen, eta kostaldeko hiriek klima-aldaketaren aurrean dituzten erronken ingurukoa izan zen. Ondoren, izenburu bera izan zuten bi topaketa egin ziren: Hiri eredua: Donostia-Gipuzkoa 2035, bata ordezkari politikoekin eta bestea hirigile adituekin, Donostian. 

2025eko zikloa azaroan itxiko da, Hondarribian egingo den Turismoa eta hiriari buruzko jardunaldi batekin.

Jardunaldiak egin ondoren, YouTubeko gure kanalean ikus daitezke.

Datorren asteazkenean, irailaren 10ean, Euskadiko Arkitektura Institutuak ondareari, arkitekturari eta kontserbazioari lotutako profesionalei zuzendutako jardunaldia egingo du Donostian. Ekimenak euskal lurraldean eraikitako ondarearen balioaren inguruan elkartzeko eta gogoeta egiteko gune bat sortzea du helburu.

Jardunaldia hasteko, Baserria. Egurra, harria, mitoa, orain erakusketara bisita gidatua egingo da, elkargokideentzat bakarrik, Jon Arkaraz eta Ibon Telleria komisarioen eskutik. Euskal landa eremuan eraikitako ondarearen gaineko begirada berritua proposatzen du erakusketak, mendeetan zehar baserriak egokitzeko eta eraldatzeko izan duen gaitasuna nabarmenduz.

Ondoren, Gipuzkoako lurraldean eraikitako ondarea hurbildu eta kontserbatzeko estrategiak hitzaldia izango da, Gipuzkoako Foru Aldundiko Ondare Historiko-Artistikoaren Ataleko teknikari Ainara Iroz eta Josu Marotoren eskutik. Bertan, ondarearen kontserbazioan dauden hainbat metodologia eta erronka landuko dira, arreta berezia eskainiz baserriari, Gipuzkoako paisaian funtsezkoa den tipologia arkitektoniko gisa.

Sarrera doakoa izango da, baina plazak mugatuak dira; beraz, aldez aurretik izena eman beharko da bertaratzeko.

Arantzazu puri-purian dago berriro ere. Aurten bi urteurren esanguratsu beteko dira: abuztuaren 30ean, santutegia bedeinkatu zutenetik 70 urte, eta irailaren 9an, lehen harria jarri zutenetik 75 urte.

Hori ospatzeko, Gipuzkoako EHAEOk euskal arkitektura erlijiosoaren sinbolo hori berriro aurkitzeko gonbita egiten du, web orrian eskuragarri dagoen murgiltze-bisita birtual baten bidez arantzazu70urte.com.

Dron irudi ikusgarriei esker, posible da bisita presentzial batean ere hauteman ezin daitezkeen txoko eta xehetasun arkitektonikoak esploratzea, eraikinaren eta bere ingurune naturalaren arteko harreman bakarra azaleratuz. Esperientzia euskaraz, gaztelaniaz eta ingelesez dago eskuragarri, eta, gainera, Arantzazuko zeremoniek oraindik ere laguntzen dituzten kantu liturgikoekin aberasten da, dimentsio espirituala eta sentsoriala emanez.

Nola sortu zen ekimena?

Oñatiko Arantzazuko Amaren Basilikako lanen hasieraren 70. urteurrenarekin bat eginez, EHAEO Gipuzkoak hainbat jarduera antolatu zituen 2021ean, Mugak Arkitekturaren Nazioarteko III. Biurtekoaren barruan. Helburua Francisco Javier Sáenz de Oiza eta Luis Laorga arkitektoek proiektatutako XX. mendeko obra enblematiko honi omenaldia egitea eta ikusgarritasuna ematea zen.

Oroitzapenaren ardatz nagusietako bat “Arantzazu 70 urte” erakusketa izan zen, Gipuzkoako EHAEOren artxiboan gordetzen den jatorrizko exekuzio proiektuaren kopian oinarritua. Santutegiaren eraikuntza-prozesua, testuinguru historikoa eta aparteko dimentsio artistikoa aztertzen zituen erakusketak. Basilikak, gainera, Oteiza, Chillida, Lucio Muñoz eta Nestor Basterretxea bezalako sortzaile handien ekarpena izan zuen.

Erakusketa osatzeko, bisita birtuala egin zen. Teknologia berriei esker, oraindik ere ikusgai dagoena hemen: arantzazu70urte.com.

Ekimena Finantza Hezkuntzako Boluntariotza Programaren barruan dago, irailean hasiko da eta aurretik prestakuntza ekonomikorik ez duten pertsonentzako da

EFPA Españak finantza-hezkuntzari buruzko doako ikastaroen edizio berri bat jarri du abian, arlo horretan trebatzeko aukerarik izan ez dutenei finantza-hezkuntza hurbiltzea helburu. Irailetik aurrera egingo dira, online modalitatean. Ekimena Finantza Hezkuntzako Boluntariotza Programaren barruan kokatzen da, erakundeak herritarren artean finantza-kultura zabaltzeko sustatutako ekintza soziala.

Ikastaroak saio independente eta osagarrietan egituratuta daude, eta funtsezko alderdi batzuk landuko dituzte, hala nola finantza-plangintza pertsonala eta erretiroa, aurrezkia, zorpetzea, inbertsio arduratsua, psikologia ekonomikoa, fiskalitatea edo teknologia berriek finantza-kudeaketan duten eragina. Higiezinen inbertsioa eta sortzen ari diren erretiro ereduak ere jorratuko dituzte.

Formakuntza arratsaldez izango da, 18:00etatik 20:00etara, eta interesa duen edonori irekita egongo da, aurrez bakarka izena emanda. Saio guztiak online izango dira, lurraldeko edozein tokitako parte-hartzaileei sarbidea erraztuz.

Euskal Herriko Arkitektoen Elkargo Ofizialaren (EHAEO) Gipuzkoako Jasangarritasun Batzordeak eta Donostia Sustanibility Forumek Etorkizuneko arkitektura: errealitate jasangarri baterantz hitzaldia antolatu dute, Bruno Sauer Espainiako Green Building Council-eko (GBCe) zuzendari nagusiaren eskutik. Topaketa urriaren 23an izango da, 18:00etan, Donostiako Miramar Jauregian, Euskadiko Arkitekturaren Nazioarteko Biurtekoaren Off Mugak programaren barruan.

Krisi klimatikoak, baliabide eskasiak, bioaniztasunaren galerak edo desberdintasun sozialak premiazko erantzunak eskatzen dituen une honetan, hitzaldi honek arkitekturaren papera sakon birpentsatzera gonbidatzen du.
“Erosotasuna jada ezin da termino termikoetan edo estetikoetan bakarrik ulertu. Gaur egun, soziala, inklusiboa, irisgarria eta, batez ere, jasangarria izan behar du”, dio Bruno Sauerrek. Hala ere, gaur egungo arkitekturaren zati handi batek eredu zaharkituetan errotuta jarraitzen du: materialen kontsumo intentsiboa, automobila ardatz duen hirigintza eta planetaren eta pertsonen benetako beharretatik urrun dauden irtenbideak.

Hitzaldian, eraikuntzaren sektoreak eraldaketa sakona nola gidatu dezakeen eta nola gidatu behar duen aztertuko da, inertziak atzean utzita eta erronka globalei ausardiaz aurre eginez. “Kontua ez da eraikitzea bakarrik: eraldatzea da kontua”, defendatzen du Sauerrek.
GBCek, duela 15 urte baino gehiagotik ingurune eraiki osasungarriago eta jasangarriago baterako aldaketaren buru den erakundeak, tresnak, ezagutzak eta aliantzak sustatzen ditu, profesional, enpresa eta erakundeei aukera ematen dietenak asmo onez, inpaktuaz eta etorkizuneko ikuspegiaz jarduteko.

Arkitektura aldaketaren eragile nola bihur daitekeen hausnartzeko eta gure garaiko ingurumen- eta gizarte-erronka handiei erantzuteko aukera paregabea izango da.

Urtero legez, Gipuzkoako EHAEOk 2025eko Jazzaldirako Elkarte Gastronomikoan erreserbatuta duen mahai esleipenari dagokion zozketa egin du.  Guztira, 54 lagunek hartu dute parte. Esteka honen bidez, irabazleen zerrenda eta ordezkoen zerrenda kontsulta daitezke:

ZOZKETAREN EMAITZA

Mahaien adjudikazioa zozketaren ondoriozko ordena, eskatutako mahaikide kopurua eta adierazitako lehentasunezko data kontuan hartuta egin da. Mahaien azken banaketa honela geratu da: