Gipuzkoako arkitektoak
Euskal Herriko Arkitektoen Elkargoa Gipuzkoan

• Urriaren 4rako Otxarkoaga eta Eibarreko Opengeletara bisita gidatua antolatu du
• Berriki birgaitu den Donostiako Portu Eraikinean (Portaviones) DOCOMOMO plaka bat ezarriko da urriaren 6an
• Jarduera guztiak doakoak dira eta arkitekto zein  herritarrentzat dira

Urtero legez, urriko lehen astelehenean Arkitekturaren Mundu Eguna ospatzen da. Hori horrela, Gipuzkoako EHAEOak eraikinen birgaitzea eta hiri berroneratzearen garrantzia azpimarratzeko helburua duen egitarau bat prestatu du, Europatik egin den apustu bera Next Generation EU funtsekin. Horretarako, urriaren 4rako bisita gidatu bat antolatu du Otxarkoaga (Bilbo) eta Txontako (Eibar) Opengeletara, eraikinen birgaitze prozesu osoan zehar auzokideei lagunduko dien auzo-bulegoak ezagutzeko. Bi egun beranduago, DOCOMOMO plaka bat ezarriko da berriki birgaitu den Donostiako Portu Eraikinean (Portaviones), Luis Tolosarena eta Mugimendu Modernoaren Arkitekturaren adibide esanguratsua. Jarduera hauek arkitekto zein publiko orokorrarentzat daude pentsatuak. Parte hartzea doakoa izango da, baina aurretik izena ematea ezinbestekoa da Gipuzkoako EHAEOren webgunean.

Gipuzkoako EHAEOren ospakizunak urriaren 4an bertan hasiko dira, Donostiatik abiatuta, Bilbora eta Eibarrera autobusez egingo den txango batekin. Lehen helmuga Bilboko Otxarkoaga auzoa izango da. Bertan, Ignacio de la Puerta Eusko Jaurlaritzako de Lurralde Plangintza eta Hiri Agenda saileko zuzendariak eta Claudia Pennese Gipuzkoako EHAEOren Kultura batzordekideak ongietorria emango die parte hartzaileei, eta Opengela europar proiektua zertan datzan azalduko dute. Europa Batzordeko Horizon 2020 programaren finantzazioarekin, proiektu honen helburua da hiri-berroneratzea Euskal Autonomia Erkidegoan zabaltzea, auzo-bulegoak sortuz. Horrela, auzokideek euren eraikinen birgaitzearekin zerikusia duen edozein kudeaketa bulego horien bitartez egin ahal izango dute. Proiektuaren aurkezpena eta gaur egun abian dauden lau Opengelen (Otxarkoga Bilbon, Txonta Eibarren, Amaroz Durango eta Basaundi Lasarte-Orian) azalpenaren ondoren, bisita gidatu bat egingo da Otxarkoagan zehar. Segidan, mokadutxo baten ondoren antolatzaileen eskutik, Eibarrera joango dira parte-hartzaileak Txontako Opengela ezagutzera.

 Bestalde, urriaren 6an Gipuzkoako EHAEOak DOCOMOMO plaka bat ezarriko du Donostiako Portu Eraikinean (Portaviones), Luis Tolosa Amilibiliak 1943an egin zuena. Eraikin hau, duela gutxi berritua izan zena, 1925 eta 1965 urteen artean eman zen Mugimendu Modernoaren arkitekturan kokatzen da. Plaka ezartzearen inguruko jarduerak 17:15ean hasiko dira Euskadiko Arkitektura Institutoan ongietorriarekin eta Tomas Valencianok (VAUMM arkitektura eta hirigintza) esku-hartzearen inguran eskainiko duen azalpen txiki batekin.18:00etan, Portu Eraikineko ekintzak hasiko dira eta pertsona hauek hartuko dute parte: Juana Otxoa-Errarte, Gipuzkoako EHAEOren presidentea; Edurne Egaña. EKP-Euskadiko Kirol Portuaren zuzendaria; Jon Chávarri, arkitektoa eta Donostiako Udaleko Hirigintza Sostengagarriko zuzendaria; Miren Garmendia, Arrantzaleen kofradiako kidea; Ana Azpiri, historialaria eta Luis Tolosaren biografiaren koordinatzailea; Luis Tolosaren familiartekoak eta Alde Zaharrean bizi elkarteko kideak. 19:45ean amaiera emango zaio ekitaldiari.

• Donostiako proiektuak “biltzeko eta partekatzeko berrasmatutako lekuak” kategoriako saria jaso du, eta Nafarroakoak “diziplinarteko hezkuntza-ereduak” kategoriakoa.

• “Jardines en el aire”, “La fábrica de la toda la vida”, “Aprop Ciutat Vella” eta “Azotea de Xifré: jardín silvestre flotante” dira Europako lehiaketan sarituak izan diren estatuko gainerako proiektuak.

 Europako Batzordeak “Europako Bauhaus Berriaren Sariak” eta “Europako Bauhaus Berriaren Izar Berriak” sarien 20 irabazleak iragarri ditu gaur. Sariak hamar kategoriatan banatu dira, aurrez hautatutako hirurogei proiektuen artean, eta Donostiako “Ulia lorategia” proiektuak irabazi du “biltzeko eta partekatzeko berrasmatutako lekuak” kategoriako saria. “Diseinu gradua. Nafarroako Unibertsitatea” proiektuak ere saria lortu du “diziplinarteko hezkuntza ereduak” kategorian.

Sari horiek Europako Bauhaus Berriaren balioak erakusten dituzten jardunbide egokiak eta kontzeptuak saritzen eta sustatzen dituzte, jasangarritasuna, estetika eta inklusioa, hain zuzen ere. Banaketa ekitaldia Bruselan egin zen, Europako Bauhaus Berriari buruzko Komunikazio bat onartu eta egun batera.

Estatuko sei proiektuk lortu dituzte Europako Bauhaus Berriaren Sarien lehen edizioko sariak, irabazle bakoitzari 30.000 euroko saria eta komunikazio-lanetarako laguntza-pakete bat emanez.

Horrela, Estatuko saridunak hauek izan dira: Donostiako “Uliako lorategia”, “Biltzeko eta partekatzeko berrasmatutako lekuak” kategorian; “Diseinu gradua. Nafarroako Unibertsitatea”, “Diziplinarteko hezkuntza-ereduak” kategorian; Sevillako “Jardines en el aire” proiektua, “Espiritu zirkularra duten eraikin berrituak” kategorian; Los Santos de Maimonako (Extremadura) “LaFábrika de toda la vida”, “Oneratutako hiri- eta landa-eremuak” kategorian; Bartzelonako “Azotea de Xifré: Jardín silvestre flotante” “Kultur ondare kontserbatu eta eraldatua” kategorian; eta “Aprop Ciutat Vella”, “Bizitza-soluzio modularrak, moldagarriak eta mugikorrak” kategorian.

Europako Bauhaus Berriko Izar Berriak

30 urtetik beherako gazteek garuzatutako kontzeptuak eta ideiak aintzatesten dituzten proiektuen artean, hauek izan dira sarituak: “Paisaia itxi batean bizitzea”, “Eraikuntzako eta diseinuko teknika, material eta prozesuak” kategorian; “Nest”, “Eraikitako ingurunearen eta naturaren baterako bilakaerarako soluzioak” kategorian; eta “Herritarrak hiriekin birkonektatzeko espazioak”, “Kulturaren, arteen eta komunitateen mobilizazioa” kategorian.

• 2021eko bigarren hiruhilekoan, obra berrian eta birgaitzean ikus-onetsitako azalerak sektorearen susperraldia berretsi du; apiriletik ekainera bitartean 8.586.429 metro koadro ikus-onetsi dira, 2019ko epe berean baino % 1,66 gehiago.
  

• Nabarmentzekoa da etxebizitzakoa ez den birgaikuntza % 50 baino gehiago hazi dela.

Eraikuntzak, beste sektore askok bezala, Covid-19ak sortutako osasun, gizarte eta ekonomia arloetako krisiaren ondorioak jasan ditu. Hala ere, urte zail baten ondoren, 2021eko bigarren hiruhilekoko datuek sektorearen susperraldia berresten dute, pandemiaren aurreko jarduera-mailetara itzultzen ari baita. Euskadik eta Nafarroak bat egin dute joera horrekin, apirila eta ekaina bitartean 8.586.429 metro koadro ikus-onetsi baitziren, 2019ko epe berean baino % 1,66 gehiago. 

Espainiako Arkitektoen Elkargoen Kontseilu Nagusiaren (CSCAE) arabera, datuek erakusten dute sektoreak erritmo eta itxaropen onak dituela, eta EBk Berreskuratze, Eraldaketa eta Erresilientzia Plana behin betiko onartu izanak ere badu horretan zerikusia. Hainbat aldiz ohartarazi den bezala, erronka nagusia birgaitzea da, eta energia-eraginkortasunari, irisgarritasunari, funtzionaltasunari eta kontserbazioari dagokienez eraikitako parkeak behar duen 'berrikuntzaren olatua' sustatzeko beharrezko pizgarria izan daiteke. Birgaitze handiaren behin betiko bultzada izango diren Next Generation funtsekin batera, hori izango da eraikitako parkea egungo erronketara egokitu, modernizatu eta jasangarriagoa egin ahal izango duen bakarra. 

Obra berrian ez bezala, birgaitzeko ikus-onespenak beherakada moderatua izan zuen 2020an, eta, 2021. urtea hasi zenetik, gora egin du etengabe. Euskadin eta Nafarroan, etxebizitzak eta bestelakoak birgaitzeko ikus-onetsitako azaleraren hazkundea esponentziala izan da urteko bigarren hiruhilekoan. Datuen arabera, aurtengo lehen hiruhilekoan % 0,2 igo zen 2019ko aldi berarekin alderatuta, eta apiriletik ekainera bitartean % 23,92 hazi da, joera hori berretsiz. 

Era berean, etxebizitzen birgaitzetan ikus-onetsitako azalera % 24,36 handitu da bigarren hiruhilekoan, 2019ko aldi berarekin alderatuta. Guztira, 825.469 metro koadro ikus-onetsi dira, eta pandemiaren aurreko urteko apirila eta ekaina bitartean 663.795. Etxebizitzakoa ez den birgaitutako azaleraren kasuan, datuak are gehiago hobetu dira, % 23,57ko igoerarekin, ikus-onetsitako 1.012.374 metro koadrorekin, jarduera hori eragiketa puntualek zehazten duten arren. Beraz, ez dute joerarik markatzeko balio. 

Etxebizitzak eta bestelakoak birgaitzeko ikus-onetsitako azalerari dagokionez, datuek erakusten dute 2019ko aldi berarekin alderatuta urteko lehen hiruhilekoan erregistratutako beherakada (-% 17,58) moteldu egin dela. Apirila eta ekaina bitartean, beherakada % 3,08koa izan da, eta horrek sektorearen susperraldi globala egiaztatzen du. 

Etxebizitza erabilerarako obra berrian ikus-onetsitako azalerak 2019ko mailak berreskuratu ditu, baina pandemiaren aurreko urteko bigarren hiruhilekoan baino % 2,52 beherago dago oraindik. Aldi horretan, 4,93 milioi metro koadro ikus-onetsi dira. Etxebizitzakoa ez den obra berriaren ikus-onetsitako azalerak egonkortzera jo du apirila eta ekaina bitartean, 1,8 milioi metro koadro ikus-onetsiz (-% 4,59 2019ko aldi berarekin alderatuta).

• Asteartean banatu ziren sariak, eta guztira 20 proiektu saritu ziren 600 proposamen inguru eta 70 finalista izan dituen deialdi honetan.
• Saritutako lanak kalitate, egokitasun, bokazio sozial eta kultural edo berrikuntza irizpideen arabera aukeratu dira
• Gipuzkoako Paisaje Transversal eta BeSTe estudioak Amara Berriko espazio publikoa hobetzeko ekintzen Planarengatik eta Mondragon Unibertsitateko Eskoriatzako Campuseko Dorleta eraikina Eraberritze eta handitzeagatik saritu zituzten, hurrenez hurren.

Asteartean Mies van der Rohe Pabiloiak “Arkitektura eta Hirigintza Obren Panorama” kategoriako sarien banaketa ekitaldia jaso zuen, Espainiako Arkitektura eta Hirigintzako XV. Biurtekoaren (BEAU) barruan. Sari horiek, azken hiru urteetako (2018-2020) arkitekturaren eta hirigintzaren alderdi garrantzitsuenak saritzen dituzte, eta Gipuzkoako bi arkitektura estudio daude sarituen artean, Paisaje Transversal eta BeSTe, hain zuzen ere.

Guztira, 600 proposamen inguru eta 70 finalista izan dituen deialdi honetan 20 proiektu saritu ziren. XV BEAUko komisario taldearen hitzetan, kalitate, egokitasun, bokazio sozial eta kultural edo berrikuntza irizpideen arabera aukeratutako Gipuzkoako bi proposamenak, “ez dira bakarrik profesional askoren lan arkitektoniko, paisajistiko eta urbanistiko bikaina, gure herrialdeko arkitekturaren egungo egoera bikaina ere erakusten dute”. 

Saritutako proiektuak “Pam!”. Amara Berri. Amara Berriko espazio publikoa hobetzeko ekintzen plana”, Paisaje Transversal arkitektura estudioarena, eta “Mondragon Unibertsitateko Eskoriatzako Campuseko Dorleta eraikina eraberritu eta handitzea”, BeSTe arkitektura estudioko Ibon Salaberriarena eta Itziar Imazena izan dira. Gainera, Ocamica Tudanca Arquitectos osatzen duten euskal arkitektoek “Mansilla Mayorreko plaza berria (Leon)” lanarengatik jaso zuten saria.

Sarituak izatetik oso gertu geratu dira finalista gisa hautatu zituzten beste bi euskal proiektu ere: Pereda Pérez Arquitectos-en familia bakarreko etxebizitza Eguesibarrean (Nafarroa) eta Jordi Hidalgo Tané arkitektoaren Landaburu Borda (Nafarroa).

‘Obren Panorama' Epaimahaia

Iñaqui Carnicero Hiri Agenda eta Arkitektura zuzendari nagusiarekin, Marta Vall-Llossera CSCAEko lehen presidenteordearekin eta Naiara Montero arkitektoa eta Arquia Fundazioko patroiarekin batera beste profesional garrantzitsu batzuk elkartu dira, Stephen Bates, Véronique Patteeuw, Maria Castrillo, Carmen Moreno eta Alberto Veiga, besteak beste.

• Guztira 581 proposamen aurkeztu dira; horietatik 100 proiektu hautatu dira eta 70 finalista izan dira.
• Proposamen finalistak eta hautatuak kalitate, egokitasun, bokazio sozial eta kultural edo berrikuntza irizpideen arabera aukeratu dira.

Bilbon, 2021eko maiatzaren 25ean. Inauguraziotik hilabete pasatxora, Espainiako Arkitektura eta Hirigintza Biurtekoak (BEAU) “Arkitektura eta Hirigintza Lanen Panorama” deialdiaren lehen emaitzak aurkeztu ditu. Deialdi horrek azken hiru urteetako (2018-2020) arkitekturaren eta hirigintzaren alderdi garrantzitsuenak sarituko ditu, XV. BEAUri hasiera emateko ezagutaraziko diren 20 proiekturen aukeraketarekin. Testuinguru horretan, Euskal Herriko presentzia 4 proposamen finalistarekin eta 4 lurraldeetako batean gauzatutako proiektuen edo/eta EAEko profesionalek bultzatutako proiektuen artean hautatutako 8 lanekin gauzatu da.

Finalistak:

-         Pam! Amara Berri. Amara Berriko (Gipuzkoa) espazio publikoa hobetzeko ekintzen plana. Egilea: Paisaje Transversal

-         Landaburu Borda (Nafarroa). Egilea: Jordi Hidalgo Tané

-         Familia bakarreko etxebizitza Egues Haranean (Nafarroa). Egilea: Pereda Pérez Arquitectos

-         Mondragon Unibertsitateko Eskoriatzako Campuseko Dorleta eraikina berritzea eta handitzea. Egileak: Ibon Salaberria + Itziar Imaz

Hautatuak:

-         Mallabiako Herriko Plaza (Bizkaia). Egileak: Iñigo Berasategui Orrantia + Ane Arce Urtiaga

-         Zubiaur Musika Eskola Berria (Bizkaia). Egilea: Javier De Las Heras Solé

-          “A Ramallosa” Zerbitzu-zentroa (Coruña). Egileak: MRM Arquitectos + Anton Varela García

-         Berako abeltzain-estalpea (Nafarroa). Egileak: Mugara Arquitectura S.L.- Ander Rodríguez Korta + Naroa Oleaga Barandika

-         Iruñako Salestarren Institutu Politeknikoa (Nafarroa). Egileak: Garmendia Cordero Arquitectos, Tcga Arquitectos

-         Hegazkin-ontzi eraikinaren birgaitzea (Gipuzkoa). Egilea: Vaumm

-         APROP Ciutat Vella (Bartzelona). Egileak: Straddle3+ Eulia Arkitektura + Yaiza Terre

-         UVaren unibertsitate-campusa (Palentzia), II. fasea. Egilea: Linazasoro & Sanchez Arquitectura

Oso emaitza ona izan da, kontuan hartuta guztira 581 proposamen aurkeztu direla, eta horietatik 100 hautatu direla eta 70 finalista izan direla. Kultur hitzordua Garraio, Mugikortasun eta Hiri Agenda Ministerioak deitu du, Hiri Agenda eta Arkitekturako Zuzendaritza Nagusiaren bidez, Espainiako Arkitektoen Elkargoen Kontseilu Gorenarekin (CSCAE) eta Arquia Fundazioarekin lankidetzan.

Proposamen finalistak eta hautatuak kalitate, egokitasun, bokazio sozial eta kultural edo berrikuntza irizpideen arabera aukeratu dira. Komisario taldearen hitzetan, —Oscar Miguel Ares, Anna Bach eta Eugeni Bach—, deialdi honetako lan hautatu eta finalistek “profesional askoren lan arkitektoniko, paisajistiko eta urbanistiko bikaina ez ezik, gure herrialdeko arkitekturaren egungo egoera ere islatzen dute”. 

XV. BEAU, egoitza bikoitzean —ekainaren 28tik irailaren 16ra Bartzelonako pabiloian, eta uztailaren 2tik irailaren 23ra Valladolideko Patio Herreriarrean— egingo da aldi berean uda honetan, helburu batekin: herritarren, arkitekturaren eta hirigintzaren arteko topagune izatea eta bi diziplinen balio soziala aldarrikatzea.

‘Lanen Panorama’-ren epaimahaia

Iñaqui Carnicero Hiri Agenda eta Arkitektura zuzendari nagusiarekin, Marta Vall-Llossera CSCAEko lehen presidenteordearekin eta Naiara Montero arkitekto eta Arkia Fundazioko patroiarekin batera, Stephen Bates, Véronique Patteeuw, Maria Castrillo, Carmen Moreno eta Alberto Veiga profesional ospetsuak elkartu dira.

• Lankidetza- eta garapen-proiektuetarako partidak, Hondurasen, Kamerunen, Indian, Senegalen, Txaden edo El Salvadorren egingo diren nazioarteko proiektuen artean banatu dira; tokiko proiektuekin ere lankidetza izango da, Nafarroako Elikagaien Bankuarekin, besteak beste.
  

• EHAEOk eta bere ordezkaritzek 17.000 euro baino gehiago bideratuko dituzte laguntzaren xede diren lurraldeen garapen sozialerako proiektuak gauzatzen laguntzeko.

Euskal Herriko Arkitektoen Elkargo Ofizialak (EHAEO) eta hura osatzen duten lau ordezkaritzek –Araba, Bizkaia, Gipuzkoa eta Nafarroa– 17.000 euro baino gehiago bideratu dituzte (2020ko partidetatik) tokiko zein nazioarteko lankidetza- eta garapen-arloko 11 proiektu finantzatzeko.

EHAEOko lau ordezkaritzek lankidetza- eta garapen-proiektuei emandako finantzaketaren helburua “laguntza jasotzen duten lurraldeen gizarte arloko garapenari laguntzea eta pertsonen bizi-kalitatea hobetzea da”, adierazi du Patxi Chocarro EHAEOko dekanoak.

EHAEOren Dekanotzak garapenerako lankidetzako hiru proiektu finantzatuko ditu, bakoitza 1.883 eurokoa. Egoera txarrean dauden eremuetako emakumeen egoera hobetzea, gehien behar dutenen osasuna bermatzea eta muturreko pobrezia-eremuetara hornidura eramatea dira India, Kamerun eta Senegal herrialde zigortuetan EHAEOren laguntzarekin egingo diren proposamenen xedeak, elkargokidearen Gobernu Batzordeak duela denbora gutxi onartu duen “Garapenerako Lankidetza Proiektuak” partidaren kontura.

Hiru proiektuek, gehien behar dutenei zuzendutako izaera eta zerbitzu sozialeko helburuak partekatzen dituzte. Partida bat Indiako Bandel inguruan egoera zaurgarrian eta gizarte-bazterketa arriskuan dauden familietatik datozen neska umezurtzentzako ostatu-aterpetxe bat birgaitzeko obretara bideratuko da. Bigarrena Kameruneko Ebomén, Kribin, larrialdietarako ospitale bat eraikitzeko proiektura zuzenduko da, eta azken proiektua Dimbali Xaleyira bideratuko da, umeei edateko ura eskuratzen eta ingurune seguruan hezten laguntzeko.

Bestalde, EHAEOren Nafarroako Ordezkaritzak urtero aurrekontuaren % 0,7 bideratzen du lankidetza-proiektuetan laguntzeko. Guztira, 5.000 euro bideratuko ditu 5 proiektu finantzatzeko, 1.000 euro bakoitzari: nekazariaren ama-etxea birgaitzea Hondurasko Santa Rosa de Copan; El Salvadorreko Santa Anako Santa Maria Ikastetxeko eraikin zaharreko pintura konpontzea; Txadeko landa-komunitateentzako ur-putzuak sortzea Covid-19 larrialdi garaian; Kamerunen dagoen Kribiko Eboméko ospitalerako larrialdietarako eraikin bat eraikitzea; eta azkenik, urteroko dohaintza Nafarroako elikagaien Bankuari.

Bizkaiko Ordezkaritzak 1.500 euro bideratuko ditu Indian lankidetza eta garapen proiektu bat finantzatzeko. Proiektu horren helburua Bandel hirian 30 neskatorentzako aterpetxe bat egokitzea izango da (proiektuak EHAEOko Dekanotzaren laguntza ere jaso du).

Gipuzkoako Ordezkaritzak aukeratutako gobernuz kanpoko Mugarik Gabeko Arkitektoak erakundearen proiektuak 3.000 euro bideratuko ditu Joal Fadiouth herrian emakumeek baldintza berbereko hezkuntzarako, lanbide-heziketarako eta enplegurako duten eskubidea sustatzeko. Proiektu horren helburu nagusia emakumeek hezkuntzarako sarbidea izatea erraztea da; horretarako, azpiegitura bat behar da, eta, beraz, ikasgelak eraikiko dira.

Azkenik, Arabako Ordezkaritzak 2.100 euroko urteko ekarpena egin zuen mendekotasuna duten pertsonen irisgarritasun-baldintzak hobetzeko etxea eta espazioa egokitzeko laguntzetarako. Hori guztia Ascudeanek, mendekotasuna duten pertsonak zaintzen dituzten familiek 2001ean sortutako elkarteak, kudeatzen du. Ezaugarri horiek dituen Euskadiko elkarte bakarra da, eta kolektibo horri zuzendutako zerbitzu-zorro zabala eskaintzen du.

-  Aurkezpena gaur goizean egin da Euskadiko Arkitektura Institutuan, Donostian 

- Lau urtetako lanaren emaitza da hau, eta Ondarearen kudeaketan adituak diren pertsonek parte hartu dute

Donostian, 2021eko urtarrilaren 13an

Gipuzkoako ondare arkitektonikoan esku hartzeko gidaliburua, talde kudeaketa baterantz, liburua aurkeztu da gaur goizean Euskadiko Arkitektura Institutuaren egoitzan, Donostian. Gida hau, Euskal Herriko Arkitektoen Elkargo Ofizialaren Gipuzkoako ordezkaritzak sustatu du Gipuzkoako Foru Aldundiaren Kultura sailaren laguntzarekin. Lau urte iraun dituen lanaren emaitza da, eta ondarearen kudeaketan adituak diren pertsonen parte-hartzea izan du. Argitalpen honen helburua da kudeaketa kolektiboaren bitartez Ondare arkitektonikoaren elementuak hiri sisteman txertatzen lagunduko duen prozesuak garatzeko erreminta izatea, eremu jasangarriagoak bultzatuz, kultura, gizarte eta ekonomiaren ikuspuntutik.

Aurkezpen ekitaldian honako hauek parte hartu dute: Josean Medina Murua, Euskadiko Arkitektura Institutuko zuzendaria; Mari José Tellería, Gipuzkoako Foru Aldundiaren kultura departamentuko zuzendaria; Juana Otxoa-Errarte, Gipuzkoako EHAEOren presidentea eta Claudia Pennese, gidaren egilea Mikel Diaz de Ilarrazarekin batera. 

Josean Medina Muruak pozez hartu du argitalpena “kontzeptuak argitzeko eta ondarea nola babestu behar den jakiteko balioko baitu”. Bestalde, Mari Jose Telleriak adierazi du: “Erreminta honek gure ondarea balioan jartzeko eta ditugun baliabideak aprobetxatzen jarraitzeko balioko digu”. Juana Otxoa-Errartek “parte-hartzaileen lan desinteresatua” eskertu nahi izan du eta azpimarratu du “zeinen garrantzitsua den gure lurraldeko ondare arkitektonikoa zaintzea eta balioan jartzearen hiri-garapeneko estrategia jasangarri gisa”, beste batzuen artean. Azkenik, Claudia Pennesek hartu du hitza eta gida hau “herritarrentzat erabilgarria izan nahi du, herriko ondare arkitektonikoa analizatzeko eta ondare hori nola berrerabili dezaketen ezagutzeko”.  

Gida hau euskaraz eta gaztelaniaz dago idatzita eta laster egongo da liburu-dendetan eskuragarri.

Informazio gehiagorako, jar zaitez Gipuzkoako EHAEOren komunikazio sailarekin harremanetan:

Komunikazio Saila:

Raquel López Viña

Tel.: 943 320 194 / 629855934

H. el.: komunikazioa@coavnss.org

www.coanvss.org

• 2020ko Arkitektura eta Eraikuntza Barometroaren arabera, jarduera profesionalak okerrera egin du urtearen bigarren erdialdean, jardueraren bilakaerari buruzko pertzepzioa negatiboa da eta krisiaren eragina luzea izango dela aurreikusten da.

Covid-19ak eragindako krisiaren ondorioz, %21etik gorako beherakada izan da obra berrietan eta zaharberritze lanetan Euskadin eta Nafarroan, 2020ko Arkitektura eta Eraikuntza Barometroak erakusten duenez. Txosten honetan beheranzko joera erakusten duten zifrak ugariak dira, aurreko urteko aldi berarekin alderatuta Euskadiko eta Nafarroako sektorearentzat oso baikorra ez den bat-bateko emaitza baita. Bizitegi izateko ikus-onetsitako obra berriaren azalera %21 jaitsi da irailera arte, 2019ko aldi berarekin alderatuta –jaitsiera handiena maiatzean izan zen, 2019ko hilabete berean baino %39,2 gutxiago–, baina ikus-onetsitako azalera zaharberritua, bizitegi-erabilerakoa dena eta ez dena, %26 jaitsi da. Daturik txarrenak bizitegi-erabilerakoa ez den zaharberritutako azaleran erregistratu dira: urtetik urterako jaitsiera metatua %38tik gorakoa da dagoeneko.

Arkitektura eta Eraikuntza Barometroaren inkestaren helburua, Euskadiko eta Nafarroako arkitektoek euren lanak adierazle aurreratu gisa jarduten duen sektore estrategiko baten bilakaerari buruz duten pertzepzioa gizarteari eskaintzea da. Galdeketa irailaren 4tik 27ra bitartean egin zen, eta online gaitu zen CSCAEren webgunean, elkargoko kide diren profesionalentzako sarbidearekin bakarrik, laginaren baliozkotasuna bermatzeko. Guztira, Elkargoaren kanal ofizialen eta haren mugapeen bitartez elkargoko 846 kidek parte hartu dute talde osoari bidali zitzaion inkesta horretan.

Eragina, faktoreak, epe laburreko konfiantza eta arazo nagusiak

Etxebizitza berrien kopurua %14 jaitsi da, eta joan den irailera arte 2019ko aldi berean baino 11.046 etxebizitza gutxiago izan dira. Era berean, osorik eta modu partzialean berriztu diren higiezinen kopurua ere %6 jaitsi da irailera arte, 18.337 birgaitze ikus-onetsi baitira, eta aurreko ekitaldiko aldi berean 19.432 etxebizitza ikus-onetsi ziren.

Inkestatuen %89,3k adierazi duenez, irailera arte, ez zen Covid-19ak eragindako kutsadurarik antzeman beraiek zuzendaritza fakultatiboa bete duten obretan. Kasuak detektatu dituztenen %10,5ek 1-2 kasu aipatu dituzte, eta eragina antzekoa da obra berrian eta berritzeetan.

Inkesta bete dutenen %59,23aren ustez Jarduera profesionalak okerrera egin zuen urtearen bigarren erdian, Covid-19aren inpaktuarengatik, eta arkitekturako eta eraikuntzako jardueraren bilakaerari buruzko pertzepzioa negatiboa da. Izan ere, erdiek krisiaren eragina luzea izango dela aurreikusten dute, eta mesfidantza hori handiagoa da obra berrietan aritzen direnen artean.

Ordainsari profesional txikiak dira arazo nagusia kolektiboarentzat (%68), eta gehiegizko burokrazia (%66) eta araudia (%49) dira lanbiderako beste arazo nagusietako batzuk. Lizentziak emateko atzerapena ere arazo handia da (%45). %72aren ustez, arautu gabeko gaitasun profesionalak ez dira arazo. Soldatapeko arkitektoen lan-baldintzak %17arentzat baino ez dira garrantzitsuak.