Prentsa oharrak - 2025ko apirilaren 08an, asteartea
Zortzi modalitateek arkitekturaren eta hirigintzaren onena bereizten dituzte euskal-nafar eremuan
Adituen epaimahai batek proiektu bakoitza ebaluatu du bere berrikuntzaren, inpaktuaren eta kalitate arkitektonikoaren arabera
Sariek ospea sendotu dute 36 urte eta 15 edizioren ondoren, arkitekturako profesionalen talentua aitortuz
Euskal Herriko Arkitektoen Elkargo Ofizialak (EHAEO) EHAEO Sarien 2025. edizioko irabazleak eta finalistak iragarri ditu. 36 urte baino gehiagoko ibilbidea duten sariak dira eta arkitekturaren eta hirigintzaren esparruan Euskal Herriko eta Elkargoetatik kanpoko elkargokideen lanik nabarmenenak bereizten dituzte.
Aurkeztutako hautagai guztien balorazio zehatza egin ondoren, martxoaren 17, 18 eta 19an zenbait obra bisitatu ondoren eta hautatutako lan guztiak eztabaidatu ondoren, arkitekturaren eta hirigintzaren arloko profesional entzutetsuek osatutako epaimahai batek erabaki ditu sarien irabazleak eta finalistak. Epaimahai horrek proiektu bakoitza ebaluatu du, berrikuntzaren, inpaktuaren eta kalitate arkitektonikoaren arabera.
PRESIDENTE
VOCALES
SECRETARIO
Arkitekturako konpromisoaren eta aniztasunaren erreflexua
XV. edizio honetan modalitate desberdinetan aurkeztutako lanen aniztasunak eta kalitateak lanbideak ingurunearekin, gizartearekin eta bizi-kalitatearen hobekuntzarekin duen etengabeko konpromisoa agerian uzten dute.
Jasotako proposamenek berretsi egiten dute gaur egun gure eremuko arkitektura- eta hirigintza-praktika osatzen duten ikuspegi eta eskalen aberastasuna, eta indartu egiten dute sari hauek arkitektura ona aintzatesteko eta zabaltzeko plataforma gisa duten zeregina.
Jarraian, EHAEO 2025 sarien modalitateetako proposamen irabazleak zehazten dira.
A MODALITATEA - ARKITEKTURA (OIN BERRIA)
ALTZAko UDAL KIROLDEGIA DONOSTIAN
Epaimahaiak ekipamendu publikoaren konplexutasuna eta oreka nabarmendu ditu hiri-txertaketan, ebazpen funtzionalean eta adierazkortasun arkitektonikoan. Sekzio estrategiak ingurunearekiko harremana optimizatzen du eta argi naturalak kirol espazioak betetzea ahalbidetzen du, esperientzia espaziala aberastuz eta funtzionaltasunaren, egiturazko diseinuaren eta izaera adierazgarriaren arteko oreka lortuz.
Epaimahaiak etxebizitza horren intentsitate arkitektonikoa baloratu du; izan ere, ohiko araudiei, bizitzeko ereduari eta eraikuntza sistemari egiten die aurre. Etxeak araudiaren mugak zalantzan jartzen ditu, beheko solairua askatuz eta kanpoaldearekin harreman aberatsa sortuz. Nortasun handiko herri kodeak berrinterpretatzen ditu, espazioaren kalitatea, argi naturalaren tratamendua eta atmosfera beroa nabarmenduz eta bizitegi eredu berriak arrakastaz probatuz.
ALOKAIRU SOZIALEKO HOGEITA HEMERETZI ETXEBIZITZA ETA LORATEGI BAT MUTILOAN, NAFARROA
Epaimahaiak oso positibotzat jo du proiektu hau etxebizitza sozialaren zerbitzura egongo den kalitatezko arkitektura baten aldeko apustu irmotzat. Antolaketaren argitasuna, bereizmen bolumetrikoa eta arrazionaltasun konstruktiboa nabarmentzen dira, aberastasun espazialari uko egin gabe. Ezarpen estrategiak komunitate harremana eta etxebizitzen ingurumen-kalitatea errazten ditu, eta zuraren erabilerak, berriz, koherentzia teknikoa eta adierazkortasuna. Azken batean, obra zorrotza, orekatua eta ongizate kolektiboarekin konprometitua.
B MODALITATEA - BIRGAITZEA ETA ZAHARBERRITZEA
ZARAUTZ JAUREGIA KULTUR EKIPAMENDU BERRI GISA ZAHARBERRITZEA GETARIAN, GIPUZKOA
Epaimahaiak Zarautz Jauregiaren esku-hartzearen sentsibilitate eta zehaztasun aparta baloratu du, kultur ekipamendu gisa berraktibatuz, errespetuzko arkitektura esanguratsu batetik. Aipatzekoak dira eraikinaren izkinan egindako hustuketa (lekuaren historia kontatzen duena) eta gehienbat egurrez egindako arkitektura-objektu berri bat sartzea. Proiektu zehatz eta ausart bat aitortzen da, kontzeptu eta material argitasuna duena, eta ondare esku hartze garaikidearen erreferente bihurtzen duena.
SALESETAKO KOMENTUA ZAHARBERRITZEA IRUÑEAN
Epaimahaiak oso positibotzat jo du proiektuak monasterio-eraikin konplexu bat espazio publiko garaikide, irisgarri, atsegin eta funtzional bihurtzeko duen gaitasuna, izan zenaren memoria galdu gabe. Esku hartzeak atmosfera lasaia eta argitsua lortzen du, argi naturalaren erabilera zuhurraren eta materialekin egiten den lan zainduaren bidez. Proiektuak eraginkortasuna, argitasuna, ondarearen errespetua eta eguneroko erosotasuna uztartzen ditu, eta erabiltzen ez zen espazio bat zena bizitzaz betetako leku bihurtzen du.
C MODALITATEA - BARNE ARKITEKTURA ETA JARDUKETA
IRAGANKORRAK
IRUÑEKO TOPAKETA IRAGANKORRAK (22-72 eta 2024)
Epaimahaiak baloratu egin du instalazio horrek Baluarte plazan hiri-esperientzia berri bat sortzeko duen gaitasuna, esku-hartze arin, bero eta poetiko baten bidez. Instalazioak material organikoak eta irisgarriak erabiltzen ditu, hala nola lastozko eta zurezko fardelak, eta berotasuna, testura eta giza eskala ematen ditu. Diagonal iragankor bat sortzea nabarmentzen da, espazioaren erabilera dinamizatzen duena eta egunerokotasunean bizitzeko beste modu bat proposatzen duena, iragankorra sakonki eraldatzailea izan daitekeela erakusten duen esperientzia pedagogiko eta kolektibo bihurtuz.
JANTOKIA LANTEGI BATEAN ANDOAINen, GIPUZKOA
Epaimahaiak sentsibilitate eta eusten handiko ariketa gisa baloratu du esku hartze hori, industria ingurune bat eguneroko erabilerarako lasaitasun eta duintasun eremu bihurtzeko gai dena. Proiektuak lehendik zegoen eraikin bat berrinterpretatzen du eta jantoki gisa duen erabilera berrira egokitzen du, bi espazio bereizi eta sukalde eta zerbitzuen gune nagusi bat sortuz. Barruko espazioaren poetika eta altzarien diseinuaren zaintza nabarmentzen dira, funtzionala sinbolikora jasoz.
D MODALITATEA - HIRIGINTZA
GASTEIZko AUZOAK BERRONERATZEKO, EKO-BIRGAITZEKO ETA BIZIBERRITZEKO PLAN NAGUSIA 2020 – 2040
Epaimahaiak 70eko hamarkadako bizitegi auzoak berroneratzeko proposamen sendo eta estrategikotzat jo du Plan Maisu hau. Hiri ehun finkatuetan esku hartzeko gaitasuna nabarmentzen da, soluzio malguak eta irizpide aplikagarriak eskainiz. Lanaren kalitate grafiko eta erakusketakoak tresna tekniko eta pedagogiko bihurtzen du. Ekintza txikietan oinarritutako ikuspegiak eraldaketa progresibo eta inklusibo baten alde egiten du, hiria berroneratzeko adimena eta sentsibilitatea eskainiz.
E MODALITATEA - HIRI-DISEINUA ETA PAISAJISMOA
SESTAOko LABE GARAIAREN SARRERAKO IGOGAILUA ETA HIRI-ESKAILERA, BIZKAIA
Epaimahaiak esku-hartze hori industria ingurune batean hiri loturako eta paisaiaren aktibazioko eragiketa eredugarritzat jo du. Labe Garaiaren ondarearekiko konexio sistema lekuz aldatzeko erabakia nabarmendu dute, espazioa askatuz eta ikusizko oxigenoa sortuz. Ibilbidea airean egindako pasealeku gisa ulertzen da, eta espazio eta ikus sekuentzia bat sortzen da, igoera eta paisaiaren kontenplazioa txandakatzen dituena. Esku-hartzeak azpiegitura funtzional bat balio zibiko, arkitektoniko eta sinboliko handiko hiri pieza bihurtzen du.
F MODALITATEA - LURRALDEZ KANPOKO ARKITEKTURA ETA
HIRIGINTZA
HAITI ERREPUBLIKAko DONDON HIRI KOMUNA ETA HIRIBILDUAREN HIRI ANTOLAMENDURAKO PLANA
Epaimahaiak Dondongo (Haiti) gizarte eta lurralde errealitatearekin konprometitutako proposamentzat jo du lan hau. Prozesuaren ikuspegi parte hartzailea, malgutasun estrategikoa eta kultura balioekiko sentsibilitatea nabarmentzen dira. Planak ibilbide orri bat ezartzen du, lehendik dagoena eta pixkanaka hobetzeko asmoak bateragarri egiten dituena, eta hirigintza diziplina entzute, lankidetza eta hobekuntza tresna kolektibo gisa duintzen du.
G MODALITATEA - KULTURA, HEDAPENA ETA BERRIKUNTZA
ARKITEKTONIKOA
ARKITEKTURA BEREZIAK. DIARIO DE NAVARRA
Epaimahaiak ekimen hau dibulgazio arkitektonikoaren adibide bikaina dela esan du, gizartearekiko eta diziplinarekiko konpromisotik egina. Poriektua Diario de Navarra egunkarian arkitektura publikoari begirada sentikor, pedagogiko eta zorrotz batetik hurbiltzen duten artikuluek osatzen dute. Arkitektura ez hain ezagunen ikuspegia nabarmentzen da, aintzatespena errealitate desberdinetara zabalduz. Hedapen lan horrek lanbidearen eta herritarren arteko loturak ezartzen ditu, eta gizartearen ikus eta kultura hezkuntzan laguntzen du.
H MODALITATEA - ARKITEKTURA ETA HIRIGINTZA IRAUNKORRA
GASTEIZko ANDRE MARIaren KOROATZEAREN PARROKIARAKO ELIZA
Epaimahaiak Andre Mariaren Koroatzearen Elizari Sari Iraunkorra ematea erabaki du, Miguel Fisac Sernak proiektatua, bere indarraldi arkitektoniko, sinboliko eta liturgiko bikainagatik. Espazioaren ikuskera modernoa, espazialtasun organikoa eta zeremoniala sortzen duten bi hormen konbergentzia eta kanpandorrearen adierazkortasun indartsua nabarmentzen dira. Lanak eutsi egin dio denboraren joanari, eta indarrean dirau bere indar kontzeptualagatik eta eredugarritasun formalagatik, Euskadiko eta Estatuko ondare arkitektoniko modernoaren erreferentzia eztabaidaezina bihurtuz.
Hiru hamarkada arkitektura ospatzen
36 urteren ondoren, sari hauek arkitekturan eta hirigintzan bikaintasuna nabarmentzeko helburuari eusten diote eta eboluzionatu egin dute, arkitektura diseinuan eta hiri plangintzan baliabideen eta berrikuntzaren erabilera arduratsuari buruzko gogoeta, sormen eta eztabaida foro bihurtzeko, EHAEOk berrikuntzarekin eta jasangarritasunarekin duen konpromisoa sendotuz.
Aurkeztutako proposamen guztiak, baita finalistak ere, EHAEOren webgunean kontsulta daitezke. Gainera, irabazleen aukeraketari buruzko informazio zehatzagoa duen akta eta aurreko edizioak kontsulta daiteke.
Prentsa oharrak - 2025ko martxoaren 31an, astelehena
Euskal Herriko Arkitektoen Elkargo Ofizialaren (EHAEO) Gipuzkoako ordezkaritzako Kultura batzordeak mahai-ingurua egingo du apirilaren 3an, osteguna, 18:00etan, UPV/EHUko Arkitektura Eskolako Paraninfoan, Hiri Eredua: Donostia-Gipuzkoa 2035 izenburupean. Topaketa Ander Gortazar arkitektoak moderatuko du, eta Donostiako Udalean ordezkaritza duten alderdi politikoetako ordezkariek parte hartuko dute: Nekane Arzallus (EAJ/PNV), Juan Marrero (PSE), Juan Karlos Izagirre (EH Bildu), Borja Corominas (PP) eta Víctor Lasa (Elkarrekin). Parte-hartzea doakoa izango da, baina ezinbestekoa izango da aldez aurretik izena ematea Gipuzkoako EHAEOren webgunean. Ekitaldiak aldibereko itzulpen zerbitzua eskainiko du, eztabaidaren jarraipena errazteko. Ekimen honek Gipuzkoako Foru Aldundiko Mugikortasuneko, Turismoko eta Lurralde Antolaketako departamentuaren eta EHUko Arkitektura Eskolaren laguntza jaso du.
Gipuzkoako EHAEOk antolatzen duen Gipuzkoako etorkizuneko lurralde eta hiri ereduari buruzko hausnarketa eta eztabaida zikloaren 2025eko bigarren saioak hiriaren eta lurraldearen etorkizunari buruzko eztabaida eta hausnarketa gune bat irekitzea du helburu. Ostegun honetan Donostiako Arkitektura Eskolan egingo den topaketan, funtsezko gaiak jorratuko dira, hala nola, hiri-garapena, mugikortasuna, etxebizitza, herritarren parte-hartzea edo hiriaren identitatea ondarearen eta paisaiaren bitartez. Nekane Arzallus (EAJ/PNV), Juan Marrero (PSE), Juan Karlos Izagirre (EH Bildu), Borja Corominas (PP) eta Victor Lasa (Elkarrekin) zinegotziek parte hartuko dute jardunaldian, Ander Gortazar arkitektoak dinamizatuko duena. Parte-hartzaileen azalpenen ondoren, eztabaida zabalduko da, eta bertaratzen direnek ere tartea izango dute parte hartzeko. Jardunaldia 18:00etan hasi eta 20:00ak arte luzatuko da.
Jardunaldi hauei buruz
2022aren amaieran, Gipuzkoako Foru Aldundiko Mugikortasuneko, Turismoko eta Lurralde Antolaketako Departamentuaren laguntzarekin, Gipuzkoako EHAEOa antolatzen hasi zen etorkizuneko lurralde eta hiri ereduari buruzko hausnarketa eta eztabaida jardunaldiei buruzko zikloaren hamaikagarren topaketa da hau. Aurten bost jardunaldi egitea aurreikusten dira. Horietako lehena joan den hilabetean izan zen Zarautzen, eta klima aldaketa kostaldeko eremu urbanizatuetan nola eragiten ari den izan zuten hizpide.
Bigarren saio honen ondoren, maiatzean beste bat egingo da gai horri buruz, baina hirigintzan adituak diren hainbat hizlariekin. Udako etenaren ondoren, irailean Easoko Trenbide zabalgunearen etorkizunari buruz eztabaidatuko dute, Donostian ere. Aurtengo edizioa azaroan amaituko da, Turismoa eta hiria jardunaldiarekin, Hondarribian egitea aurreikusten dena.
Hitzaldi guztiak Gipuzkoako EHAEOaren YouTubeko kanalean daude ikusgai.
Informazio gehiago nahi izanez gero, jar zaitez gurekin harremanetan:
Raquel López Viña
Komunikazio saila | EHAEO Gipuzkoa
Tel.: 943 320 194 / 649107123 · komunikazioa@coavngipuzkoa.eus · www.coavnss.org
Prentsa oharrak - 2025ko martxoaren 14an, ostirala
Gipuzkoaren etorkizunari eta gure hirien ereduari buruz 2022. urtearen amaieran hasitako gogoetekin jarraituz, Mugikortasuneko, Turismoko eta Lurralde Antolaketako Departamentuak eta Euskal Herriko Arkitektoen Elkargo Ofizialak (EHAEO) Gipuzkoan duen ordezkaritzak bost jardunaldi antolatuko dituzte 2025ean, Gipuzkoari buruzko ezagutza eta gogoeta sustatzeko helburuarekin.
Azahara Domínguez diputatuak jakinarazi duenez, bost saio horietan, herritar guztiei irekita daudenak nahiz eta aldez aurretik izena ematea beharrezkoa den, gai hauek jorratuko dira, besteak beste: klima-aldaketa eta horrek gure kostaldean duen eragina, 2035ean izan behar dugun lurralde-eredua, Donostiako Easo trenbideko hondartzan irekitzen den hirigintza-aukera edo turismoak gure hirietan duen eragina.
Saio hauen helburua "gaurkotasuneko gai hauei buruzko hausnarketa sakona egitea da, etorkizunean nahi dugun Gipuzkoa eraikitzeko baliagarriak diren ondorioak ateratzea da", aitortu du diputatuak.
Lehenengo jardunaldia datorren ostegunean, martxoak 20, hasiko da Zarautzen. Bertan, klima aldaketaren aurrean itsas fronte urbanizatua zikloa ospatuko da (18:00etan, Santa Klara komentuan). Klima aldaketak kostaldeko herrietan nola eragiten duen aztertuko da. Zehazki, Gipuzkoako itsasertzari eragiten dion inpaktu nabarmenari eta aurre egin beharreko erronkei helduko zaie, modu integral eta orekatuan ekin ahal izateko.
Hori guztia Gemma Garcíak, Jesús Arcosek eta Patxi Gastaminzak azalduko dute. Ondoren, hizlarien eta bertaratutako publikoaren artean solasaldi bat egingo da, Daniel Carballo arkitektoak moderatuta.
Hurrengo jardunaldiak
Apirilean eta maiatzean bi jardunaldi jorratuko dira, Hiri eredua: Donostia-Gipuzkoa 2035 izenburupean, lehenengoa ikuspegi politiko batetik eta bigarrena hirigintzan adituak diren pertsonekin. Apirilaren 3an eta maiatzaren 22an izango dira, hurrenez hurren, eta UPV/EHUren Donostiako Arkitektura Eskolan egingo dira.
Uda ostean, irailean ekingo zaio berriro zikloari, Easoko Trenbide Hondartzak Donostiari ekarriko dizkion aukerei buruzko eztabaidan. Hitzaldi hau ere Donostian egingo da, zehazki irailaren 25ean, UPV/EHUko Arkitektura Eskolan.
Azkenik, zikloa azaroaren 20an itxiko da Hondarribian, turismo-jarduerak gure hirien garapenean duen eraginari buruzko eztabaida batekin (kokapena erabakitzeke dago oraindik).
"Eraiki nahi dugun Gipuzkoa definitzeko une garrantzitsu batean gaude, eta, horregatik, funtsezkoa da adituekin batera gai hauek jorratzea", adierazi du Azahara Domínguez diputatuak. "Gero eta bizigarriagoa izango den Gipuzkoa eraikitzea da gure helburua, pertsonen zerbitzura egongo den hirigintza izango duena eta pertsonen bizi-kalitatea hobetzen lagunduko duena. Horregatik, funtsezkoa da ditugun erronkei eta aukerei buruz hausnartzea, eta jardunaldi hauek agertoki ezin hobeak dira horretarako ", gaineratu du.
Bestalde, Edurne Aperribay Gipuzkoako EHAEOko Kulturako kideak adierazi duenez, "gure hirietako lurralde-paisaia eta hiri-irudia eraldatzeko prozesuan daude, hainbat faktoreren ondorioz". Egoera horren aurrean, nabarmendu duenez, " Gipuzkoari eragiten dioten hainbat arlotako adituak bildu ditugu, hausnartzeko, eztabaidatzeko eta garapen ordenatua ahalbidetuko duten irtenbideak bilatzeko, hiri erresilienteagoak sustatzeko eta, ondorioz, pertsonen ongizatea eta bizi-kalitatea hobetzeko".
Azkenik, Gipuzkoako EHAEOko Gobernu Batzordeko kide Patricia Rodríguezek azaldu duenez, 2022. urtearen amaieratik bederatzi hitzaldi egin dira guztira, eta, besteak beste, arkitekturan, hiri-plangintzan eta ingurumenean adituak direnen esperientzian oinarritutako estrategia berritzaile interesgarriak eskaini dituzte. "2025erako aurreikusitako bost jardunaldiek gai asko uzten dituzte oraindik tintontzian, eta datozen edizioetan jorratu ahal izatea espero dugu", amaitu du.
Prentsa oharrak - 2024ko azaroaren 26an, asteartea
Euskal Herriko Arkitektoen Elkargo Ofizialaren (EHAEO) Gipuzkoako ordezkaritzak, Gipuzkoako Foru Aldundiaren Mugikortasun, Turismo eta Lurralde Antolaketa sailaren babesarekin antolatzen duen hausnarketa eta eztabaidara zikloaren urteko azken jardunaldia egingo du, Baserrien birgaitzearen ingurukoa. Jardunaldia, azaroaren 28an 18:00etatik aurrera egingo da Tolosako Idiakez Jauregian (Plaza Zaharra, 1), eta gaian adituak diren arkitekto hauek parte hartuko dute: Ainhoa Negeruela, Luis Alberdi eta Ibon Telleria. Ondoren, Oihana Santolaria arkitektoak moderatutako solasaldia izango da. Jardunaldiaren irekieran Azahara Domínguez foru diputatuak eta Itziar Rodríguez Gipuzkoako EHAEOeko idazkariak parte hartuko dute. Sarrera doakoa izango da eta herritar guztiei irekita dago, baina plazak mugatuak dira, beraz, beharrezkoa da aldez aurretik izena ematea Gipuzkoako EHAEOren webgunean.
Gipuzkoako baserrien etorkizuna izango da hizpide hausnarketa- eta eztabaida-zikloaren jardunaldi honetan. Baserriek historian zehar izan duten garapena, gaur egungo egoeraz, eta etorkizuenan izan beharko luketen bilakaera azalduko da. Baita ere, gaur egungo ondarea eraberritzeko aurkitzen diren traba administratiboak, zailtasun konstruktiboak, oztopo legalak, ezagutza falta, eta beste hainbat kontu azaleraziko dira, soluzio egokienak bilatze aldera. Hau guztiari buruz hitz egiteko Ainhoa Negeruela, Luis Alberdi eta Ibon Telleria gaian adituak diren arkitektoak izango dira. Ondoren, Oihana Santolaria arkitektoak moderatutako mahai-ingurua egongo da.
Aurretik, eta urteko azken jardunaldia izanik, Azahara Dominguez foru diputatuak eta Itziar Rodriguez Gipuzkoako EHAEOeko idazkariak hartuko dute hitza eta datorren urteko asmoen inguruen berri emango dute. Sarrera doakoa da, lekuak mugatuka direnez, aurretik Gipuzkoako EHAEOren webgunean izena ematea komeni da.
Gipuzkoako EHAEOk 2022. urtearen amaieran antolatzen hasi zen Lurralde eta Hiri ereduari buruzko gogoeta eta eztabaida jardunaldien bederatzigarren topaketa da hau (2024ko laugarrena). Jardunaldiek harrera bikaina izan dute orain arte, eta asmoa da 2025ean beste hainbat jardunaldi antolatzea Gipuzkoan zehar.
Azken urteko jardunaldien bideoak Gipuzkoako EHAEOren YouTubeko kanalean daude ikusgai.
Prentsa oharrak - 2024ko urriaren 10an, osteguna
Euskal Herriko Arkitektoen Elkargo Ofizialaren (EHAEO) Gipuzkoako ordezkaritzako Kultura | Gizartea batzordeak, Gipuzkoako etorkizuneko lurralde eta hiri ereduari buruzko hausnarketa eta eztabaidara gonbidatzen duen zikloarekin jarraitzen du. Hori horrela, San Bartolome muinoari buruzko topaketa antolatu du, datorren urriaren 15ean, asteartea, 18:00etan egingo dena UPV/EHUko Arkitektura Eskolan (Oñati plaza, 2 – Donostia). Jon Begiristain, Xabier Uranga, Ibon Salaberria eta Lorenzo Goikoetxea arkitektoek parte hartuko duten mahai-inguru bat egingo da lehenengo, eta ondoren, Oihana Santolaria arkitektoak gidatutako solasaldia izango da. Sarrera doakoa izango da eta herritar guztiei irekita dago, baina plazak mugatuak dira, beraz, beharrezkoa da aldez aurretik izena ematea Gipuzkoako EHAEOren webgunean.
Gipuzkoako hiriburuko CE.05 San Bartolome eremua da hausnarketa- eta eztabaida-ziklo honetarako aukeratutako gaia. Izan ere, esparru horren bilakaera hainbat egoerak baldintzatu dute. Ika-mika handia sortu duen gaia, eta gaurkotasun betea dagoena, merkataritza-zentroa eraikitzen hasi berri baita. Hori horrela, gai interesgarri ugari jarri nahi dira mahai gainean, beste arlo batzuetara heda daitezkeenak eta gogoeta sakona merezi dutenak.
Jon Begiristain, Xabier Uranga, Ibon Salaberria eta Lorenzo Goikoetxea arkitektoek mahai-inguru batean parte hartuko dute, ikuspuntu tekniko bat emanez, eta publikoaren parte-hartzearekin eta ekarpenarekin, hainbat gai jorratuko dituzte, besteak beste, hirigintza kudeaketa, hirigintza izapideen iraupena, ondarearen babesa, mugikortasuna, merkataritza, ingurumenaren gaineko eragina. Aurkezpenaren ondoren, parte-hartzaileen eta publikoaren arteko eztabaida bat sustatuko da, Oihana Santolaria arkitektoak moderatuko duena.
Gipuzkoako EHAEOk 2022. urtearen amaieran antolatzen hasi zen Lurralde eta Hiri ereduari buruzko gogoeta eta eztabaida jardunaldien zortzigarren topaketa da hau. Azaroan baserrien birgaitzearen inguruko beste bat egitea dago aurreikusita. Jardunaldi hauek Gipuzkoako Foru Aldundiaren Mugikortasun, Turismo eta Lurralde Antolaketa sailaren babesa jaso dute.
Prentsa oharrak - 2024ko urriaren 02an, asteazkena
Donostian, 2024ko urriaren 2an
Urtero legez, urriko lehen astelehenean Arkitekturaren Mundu Eguna ospatzen da, eta egun horren harira, Euskal Herriko Arkitektoen Elkargoko (EHAEO) Gipuzkoako ordezkaritzak publiko orokorrarentzako hainbat jarduera antolatu ditu: Plazara! familia Tailerra Euskadiko Arkitektura Institututan (Donostia); DOCOMOMO plakaren ezartzea Trintxerpeko BITA eraikinean eta Hiriko ibaien paisaia izeneko hitzaldi-solasaldia, Arkitektura Eskolan (Donostian). Egitaraua honen helburua da garai desberdinetako arkitektura eta hirigintza ezagutaraztea eta balioestea, baita eraikinek eta hiriek ingurunera eta paisaiara, eta garai bakoitzaren errealitatera eta eskakizunetara egokitzeko duten gaitasuna erakustea ere.
Aurtengo programazioa urriaren 5ean hasiko da, 11:30ean, Plazara! hitzaldia eta familia-tailerrarekin. Errealitate birtualaren bidez, Donostiako Udalaren eraikin zaharra eta Plaza Berria (gaur egungo Konstituzio plaza) nolakoak ziren erakutsiko da. Ondoren, familientzako tailer bat egongo da, Maushausek gidatuta: maketa kolektibo bat eraikiko dute, Plaza Berria eta 1723ko Udala birsortzeko, Hercules Torrelli arkitektoak diseinatu zuena. Horrez gain, garai hartako herritarren eguneroko bizitza nolakoa zen erakutsiko dute. Maketaren produkzioarekin batera, bertan bizi izan ziren pertsonen kontakizun txikiak eskainiko dira. Tailerrean parte hartzeko plazak mugatuak dira, beraz, aldez aurretik izena eman behar da EHAEO Gipuzkoaren webgunean dagoen formularioaren bitartez.
Jarduera hau asmo handiagoko proiektu baten abiapuntua da, 2025. urtean zehar garatuko diren hainbat jardueren bitartez, 1813 baino lehenagoko Donostiako alde zahar osoa irudikatu nahi duena; urte horretako urrian amaituko da, azken proiektuaren aurkezpenarekin. Horren guztiaren berri emango da egun horretan bertan, 11:00etan, Euskadi Arkitektura Institutuan egingo den prentsaurrekoan. Honako hauek parte hartuko dute: Juana Otxoa-Errarte, Gipuzkoako EHAEOko lehendakaria; José Javier Pi Chevrot, EHAEOko Gipuzkoako Ondarearen Batzordeko kidea eta proiektuaren egileetako bat; eta Carlos Arruti eta Anabel Varona (Maushaus), tailerra gidatuko dutenak.
DOCOMOMO plakaren ezartzea Trintxerpen
Arkitekturaren Mundu Eguneko ekintzak hurrengo astean jarraituko dute. Astelehenean, urriak 7, Arkitekturaren Mundu Egunarekin bat eginez, DOCOMOMO plaka bat ezarriko da BITA eraikinean (La Redería), Trintxerpen. Eraikin hau Fausto Gaiztarro arkitektoarena da eta 1946 -1947 urteen artean egin zuen. Eraikuntza hau Mugimendu Modernoaren adibide nabarmena da, 1925 eta 1965 urteen artean eman zena. Zehazki, industria eraikuntza hau merkatu, biltegi eta arrantza-sareak tindatu eta lehortzeko espazio gisa erabili zen, horregatik da La Redería bezala ezaguna. Arrantza-jardueraren gainbehera eta nylonezko sareak erabiltzen hasi zirenean (tindatzeko eta lehortzeko espazio handirik behar ez zutenak), eraikuntza horren erabilera aldatu egin zen eta bulego-eraikin bihurtu, gaur egun ezagutzen dugun bezala.
Aitortza ekitaldia 12:00etan hasiko da, BITA eraikinaren aurrean (Gudarien plaza, z/g – Trintxerpe, Pasaia). Honako hauek parte hartuko dute: Juana Otxoa-Errarte, Gipuzkoako EHAEOko presidentea; Iraitz Pazos, Pasaiako alkateordea eta hirigintzako zinegotzia; Aitor Brion, Pasaiako Udaleko Ondarea eta Kultura zinegotzia eta Fausto Gaiztarroren senitartekoak. Ondoren, Ezekiel Collantes arkitekto doktoreak eraikinaren historiari eta garai hartan Gipuzkoan hain goraldian zegoen arkitektura industrialarekin izan zuen harremanari buruzko hitzaldi txiki bat emango du. Ekitaldia amaitzeko, Adinkide elkarteko talde batek ekintza artistiko bat egingo du. Interpretazio honetan, ehuntzeko lana metafora batean bilakatuko da, bertan bizi izan ziren pertsonen arteko loturak nola sortzen diren erakusteko. Sareak sortu eta espazioak ehunduko dira pertsonen arteko harremanen bidez. Ekitaldian parte hartzea doakoa izango da eta herritar guztiei irekita dago, baina eskertuko da aldez aurretik izena ematea Gipuzkoa EHAEOren webgunean dagoen formularioaren bidez.
DOCOMOMO fundazioa ‑Documentation and Conservation of building, sites and neighbourhoods of the Modern Movement (Mugimendu Modernoaren eraikin, ingurune eta auzoen dokumentazioa eta kontserbazioa)‑ 1990ean sortutako nazioarteko erakundea da, eta XX. mendeko ondare arkitektoniko modernoa inbentariatu, zabaldu eta babestea du helburu. Gipuzkoako EHAEOa fundazio honen laguntzaile aktiboa da. Horregatik, eta Gipuzkoako Mugimendu Modernoaren arkitekturari balioa emateko, egiten du lan erakunde honekin.
Bi jarduera hauek Gipuzkoako EHAEOko Ondare Batzordeak antolatzen ditu eta Gipuzkoako Foru Aldundiak antolatzen dituen Ondarearen Europako Jardunaldien programazioan ere jasotzen dira.
Hitzaldi-solasaldia: Hiriko ibaien paisaia
Arkitekturaren asteko ekitaldiekin amaitzeko, Hiriko ibaien paisaiaren solasaldia antolatu da, urriaren 10ean, osteguna, 18:00etan egingo dena UPV/EHUko Arkitektura Eskolako Batzar gelan. Hitzaldiak honako hauek emango dituzte: Jesús Arcos, arkitektoa aldayjover Arquitectura y Paisajen eta Ciudades y Ríos liburuaren egileetako bat; Lara del Valle, arkitekoa eta Guía de espacios Urbanos fluviales, UPV/EHUko UNESCO Kultura Paisaia eta Ondarearen Katedrarena.
Ondoren, Iñigo Peñalba arkitekturan doktoreak eta Gipuzkoako EHAEOeko batzordekideak solasaldi bat moderatuko du hizlari eta publikoaren artean.
Parte-hartzea doakoa da, baina aurretik izena emateabeharrezkoa da Gipuzkoako EHAEOren webgunean dagoen formularioaren bidez.
Informazio gehiago behar izanez gero, edota elkarrizketaren bat hitzartu nahi baduzu, jar zaitez gurekin harremanetan:
Raquel López Viña
Komunikazio saila
EHAEO Gipuzkoa
Tel.: 943 320 194 / 649 107 123
Prentsa oharrak - 2024ko maiatzaren 06an, astelehena
Mugikortasuneko, Turismoko eta Lurralde Antolaketako Departamentuak eta Euskal Herriko Arkitektoen Elkargo Ofizialak Gipuzkoan (EHAEO), herrialdeari buruzko azterlanaren eta ezagutza sorkuntzaren inguruko hausnarketa sustatuko dute.
Horretarako lau gogoeta-jardunaldi antolatuko dira hiri-sare finkatuari eta gure lurraldearen erresilientziari buruz, hazkunde jasangarri eta inklusibo baten bila, paisaiaren gaineko eraginei eta lurraldearen hiri-irudiari begira. Zehazki, gai hauei helduko zaie: hiriaren irudia fatxaden bitarteaz, kasu historikoak, San Bartolomeko kasua eta baserria espazio-unitate gisa. Lehenengo hitzaldia ostegunean izango da, maiatzak 9, Donostian; hurrengoa ekainaren 6an, Oñatin; urriaren 10ean, Donostian; eta azaroaren 28an, Tolosaldean. Mugikortasuneko, Turismoko eta Lurralde Antolaketako diputatu Azahara Domínguezek azaldu duenez, "hitzaldi bakoitza hautatutako gaietan sakontzen arituko da, Gipuzkoako lurraldearen plangintza eta antolamendua berrikusteko prozesuari zenbait ondorio eta ekarpen ateratzeko, lurralde-paisaiari eta hiri-irudiari buruzko gogoeta eta eztabaida sortzeko asmoz". "Jardunaldi hauek eta horietatik ateratzen diren ondorioek aukera emango digute lurralde-antolamendu orekatuago eta kohesionatuago bat egiteko", amaitu du diputatuak. Azaldu duenez, Mugikortasuneko, Turismoko eta Lurralde Antolaketako Departamentuaren eta EHAEOren arteko harremanaren ondorioz, azken urteotan hainbat gai landu dira, hala nola etxebizitza, pandemiek eta klima-aldaketak hiri-sarean dute eragina, hiria eta zaintzak, edo Gipuzkoako lurralde- eta hiri-eredua.
Bestalde, Juana Otxoa-Errarte Gipuzkoako EHAEOko lehendakariak azaldu du nola sortu zen ekimen hau antolatzeko ideia: “Gipuzkoan gertatzen ari zen, eta oraindik ere gertatzen ari den, eraldatze-prozesuaren aurrean, 2022. urtearen amaieran, jardunaldiak antolatzeko beharra ikusi genuen, herri eta hirien lurralde-paisaiari eta hiri-irudiaren inguruan hausnartu eta eztabaidatzeko; alderdi horiek bereziki eragiten eta interesatzen baizaizkie herritarrei”. Horretarako, aurkeztutako gaietan hainbat eragile aditu inplikatu dira, ideiak eta alternatibak proposatzeko eta lurralde osoaren hobekuntza soziala, ingurumenekoa eta ekonomikoa sustatuko duen adostasuna lortzeko. “Arkitektook ekarpen handia egin dezakegu eztabaida horretan”, gaineratu du.
Iñigo Peñalbak, Gipuzkoako EHAEOko Zuzendaritza Batzordeko kideak, aurreko bost jardunaldietan landu ziren gaiak eta ondorio nagusiak azaldu ditu azaldu ditu labur-labur: Ondarearen kudeaketa, bizitegi-garapen berriak, hiri-berroneratzea, landa-garapena eta mugikortasun jasangarria izan ziren aurreko eztabaiden ardatzak, eta guztira, 300 pertsonatik gora parte hartu zuten.
Azkenik, Oihana Santolaria Gipuzkoako EHAEOeko Zuzendaritza Batzordeko kideak, 2024ko programaren berri eman du, ostegun honetan bertan hasiko dena. Fatxaden birgaitzea eta hiri-paisaia eraldaketa izenburupean, Maialen Sagarna, Manu Atristain eta Izaskun Recarte adituek hartuko dute parte lehen jardunaldian. Hitzaldien ondoren, Iñigo Lizundia arkitektoak moderatutako eztabaida egingo da. Jardunaldia EHUko Arkitektura Eskolako Batzar Aretoan izango da, 18:00etatik aurrera. Parte-hartzea doakoa izango da, baina aldez aurretik izena eman behar da Gipuzkoako EHAEOren web orrian: www.coavnss.org.
Prentsa oharrak - 2024ko apirilaren 22an, astelehena
María Ángeles Durán soziologia katedraduna Donostian izango da asteazken honetan, bere libururik pertsonalena aurkezten: Una vida y veinte fragmentos (Bizitza bat eta hogei pasarte), autobiografia intelektual bat, autorearen hitzetan, "osatzea hain zaila izango zenik imajinatu ez nuena". Aurkezpena eta ondorengo hitzladia asteazkenean (apirilaren 24an) izango dira, 18:00etan, UPV/EHUko Arkitektura Eskolako HABIC gunean. Sarrera doakoa da, baina aldez aurretik izena eman behar da Gipuzkoako EHAEOren web orrian: www.coavnss.org. Ekitaldi hau Gipuzkoako EHAEOko Berdintasun Batzordeak antolatu du, EHUko Arkitektura Eskolako laguntzarekin.
María Ángeles Durán (Madril, 1942), soziologiako katedraduna eta Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Goreneko ad honorem ikerketa-irakaslea, aditua da ordaindu gabeko lana egitura sozial eta ekonomikoarekin duen lotura aztertzen. Gizarte-mugimenduekin eta nazioarteko erakundeekin (UNESCO, NBE Emakumeak, OME…) lankidetzan aritzen da hainbat proiektutan, eta horietako asko emakumeek gizarte-eraldaketan duten zereginarekin lotuta daude. Genero-ikuspegiari buruzko zenbait ikerketatan ere parte hartu du, bai arkitekturan baita hirigintzan ere; besteak beste, Carlos Hernández Pezzi arkitekto eta hirigilearekin lankidetzan egindako La ciudad compartida (Hiri partekatua) proiektua da nabarmengarria.
2022an Donostian egin zen hiriak hobeto kudeatzeari buruzko jardunaldietan parte hartu zuen: Zainketen krisia. Nola erantzuten dute hiriek eta haiek osatzen dituzten eraikinek?, Gipuzkoako EHAEOk eta Gipuzkoako Foru Aldundiak elkarrekin antolatuak. Jardunaldi haietan, gaur egungo hiri-ereduaren oztopoen azterketa azaldu zuen, zainketa-lanei eta horiek garatzen dituzten pertsonei erantzuna emateko. Batik bat, sistematikoki emakumeak jarraitzen baitutelako izaten lan horiek egiten dituztenak; hau gertatzearen arrazoien inguruko hausnarketa egin zuen.
María Ángeles Duránek mende erdia baino gehiagoko ibilbidea du ikerketa eta irakaskuntzan. 250 argitalpen baino gehiago ditu liburu, ikerketa eta artikuluen artean. Sari eta goraipamen ugari jaso ditu eta honoris causa doktore izendatu dute zazpi unibertsitatetan. Mexikoko Unibertsitate Nazional Autonomoak egin dio azken aitortza.
Aste honetan Gipuzkoako hiriburura egingo duen bisitan, bere alderdirik pertsonalena erakutsiko du, bere autobiografiatzat har daitekeen liburu honen aurkezpenarekin. Bere bizitzaren kontakizuna desberdintasunari, emakumeen egoera sozialari, ordaindu gabeko lanari, hirigintzari, zientziaren berrikuntzari eta zaintzari buruzko hainbat testurekin laguntzen ditu. Beren lanaren zati txiki bat besterik ez dira, baina irakurlea beren kabuz aurrera egitera gonbidatzen du.
Informazio gehiago nahi baduzu, edota arkitekto edota zuzendaritza batzordeko kideren batekin elkarrizketa bat hitzartu, jarri zaitez gurekin harremanetan:
Komunikazio saila
comunicacion@coanvss.org
telf.: 943 320 194
Gipuzkoako EHAEO
Frantzia pasealekua, 11
20012 Donostia-San Sebastián
