2022ko martxoaren 23an, asteazkena
Emakume arkitektoak, arkiteko teknikoak, margolariak, igeltseroak, errementariak… Egunero eraikuntzan lan egiten duten emakume ugari ditugu, baina ikusezinak dira oraindik oso maskulinizatuta dagoen alor honetan.
‘Emakumeak eraikuntzan. Aldaketarako solasaldia’. Gipuzkoako sektoreko erakunde guztiek antolatutako topaketa da, eta emakume ikusezin horiengan fokua jarriko dugu, beren bizipenak eta iritziak parteka ditzaten lehen aldiz publikoki modu atsegin, zintzo eta goxoan. Xedea dugu belaunaldi berriak inspiratzea eta berdintasunerako bidea eraikitzea.
Claudia Pennese Euskal Herriko Arkitektoen Elkargo Ofizialeko batzarreko kide eta ekitaldiaren dinamizatzailearen hitzetan, “jardunaldiaren helburua eraikuntzaren sektoreari buruzko hausnarketa planifikatzea da. Izan ere, EUSTATen datuen arabera, sektore hori da profesional guztien artean maskulinizazio handieneko bigarren sektorea”.
Lidia Alcerreca, Gipuzkoako Eraikuntza Eskolako zuzendaria, honela mintzo zaigu: “Eraikuntzaren sektoreak hausnarketa eta ondorengo erreakzioa behar ditu. Beste sektore batzuetan, oso maskulinizatuak orain arte, poliki-poliki, baina normalizatuz joan da emakumeen presentzia, hala nola industrian edo garraioan, baina eraikuntzan oso zaila da emakumeak aurkitzea, batez ere obran, ia ezinezkoa”.
Sektorea oraindik oso maskulinizatuta dagoen arren, Txema Muñozek, ASCONGIko zuzendariak, emakumea eraikuntzaren sektorean sartzea gero eta nabarmenagoa dela adierazi du. “Egia da ez dela emakume askorik ikusten obran, lantzean behin, baina hasia da presentzia ikusten. Nabarmena da, ordea, eraikuntza-enpresetako beste lanpostu askotan emakumea argi eta garbi ordezkatuta dagoela, eta gero eta gehiago erantzukizuneko eta zuzendaritzako postuetan”.
Beraz, elkarrizketa horiekin, lehenik eta behin, elkarte horiek guztiek “errealitate bat azaldu nahi dute datu kuantitatiboen bidez, hau da, emakumeen presentzia minoritarioa, portzentaje desberdinetan islatzen dena eraikuntzaren eremu guztietan, proiektuak nork egiten dituen eta obra nork gauzatzen duen kontuan hartuta”, Penessek kontatzen duenez.
Datu horiek aztertuta, Juana Otxoa-Errarte Gipuzkoako EHAEOko lehendakaria harritu egiten da “azken urteetan arkitektura-eskolek ikasle baino ikasle gehiago dituztela baieztatzean, baina proportzio hori ez da ematen lanbide-jardunean, edo, behintzat, ez ikus-onetsitako proiektuen kopuruan, eta hori benetan horrela delako izan daiteke, edo itzalean lan egiten dutelako, eta oraindik ere ikusezin bihurtzen direlako”.
Beharrezko ekimen aitzindaria
Gipuzkoako Aparejadore eta Arkitekto Teknikoen Elkargo Ofizialeko Nagore Azuabarrena presidenteak azpimarratu du “ekimen hori oso beharrezkoa eta aitzindaria dela, lehenik eta behin, batasunagatik, lau erakundeen artean lehenago egon ez zena, haietako batzuen artean ekimenak antolatu zirelako, baina ez osotasunean. Beraz, premisa horretatik abiatuta, ez genuen zalantzarik izan. Antolatu beharra zegoen”.
Era berean, Pennesek elkarteen baterako hausnarketan sakontzen du: “Emakumeen presentzia murriztu egiten da, bereziki alderdi teknikoenean, arrazoi soziokulturalengatik eta patriarkatuaren aginduei erantzuten dietelako. Ez dago arrazoi biologikorik emakume bat arkitekto, aparejadore edo errementari izateko”.
Ildo horretan, Azuabarrena argia da: "Leku hori eman behar zaio emakumeari eraikuntzaren arloan, uste baitugu ez duela halakorik, eta aurrera doala esaten da, baina sektoreko gutxiengoa da oraindik ere. Emakume batzuek, zenbait lanpostutan, pixka bat gehiago egiten dute aurrera, baina obra mailan gabezia nabarmena dago oraindik”.
“Existitzen gara. Hemen gaude gaur, eta lan egiten dugu sektore honetan, asko gustatzen zaigulako, eta gizonen antzera egin dezakegula ikus dezatela. Beren alabek gure ikastetxean ikasi nahi dutela adieraziz deitzen duten familiei baiezko biribila eman nahi diegu: beren alabek tokia izango dutela. Nik erabat sinesten dut, eta topaketa honen bidez gizarte osoak ere hala pentsatzea nahi dugu”, azaldu du Alcerrecak xehetasunez.
Txema Muñozek, bere aldetik, uste du “gaur egungo egoera, merkatu guztiak aldatzen ari diren inguruabar guztiak alde batera utzita, egokia dela sektorean emakumearen presentzia areagotzeko, langile kualifikatuak behar direlako eta emakumea ikusten ari delako oso aktibo garrantzitsu gisa kokatzen ari dela sektore horretako arlo guztietan”.
Helburua: ekintzak lekukotzekin planteatzea
Pennese, berriz, hausnarketatik haratago doa eta gehiago lortu nahi du: “Helburua da, halaber, desberdintasunari aurre egiteko eta sektore horretan berdintasuna lortzeko ekintzak planteatzea. Hori ikusarazteko, lanbidean eraikuntza-maila desberdinetan aritzen diren emakumeen testigantzak izango ditugu, baina, bereziki, obran, alderdi horretan geratzen baitira, agian, aurreiritzi gehien”.
Zehazki, lehen urratsa dugu honakoa, ibilbide-hasiera: “Jardunaldi honetan espero duguna da berdintasunaren aldeko lehen ekitaldi bat izatea, emakumeek ikus dezaten posible dela lan mota jakin hori egitea, eta, beraz, animatu daitezela irteera hori beren bizitza profesionalean hartzera”, azpimarratu du Pennesek.
Izan ere, Azuabarrenak adierazi du emakumeak “ikusi behar duela postu horietan gizonak bezain baliozkoa edo baliozkoagoa izan daitekeela. Beraz, uste dugu gizarteari, eta batez ere gazteei, erakutsi behar zaiela badirela gehiago, badirela agian inoiz planteatu ez diren aukerak. Leku batean islatuta ikus ditzatela, existitzen direlako, eta, gainera, batzen ari garela, konpenetrazioa dagoela eta taldean ari garela lanean. Eta irudi hori ikusten badute, seguraski errazago animatuko dira horrelako gauzak egitera”.
Juana Otxoa-Errarte pozik agertu da ekimen honekin, “baikorra eta inspiratzailea delako batez ere belaunaldi berrientzat eta Kataluniako Construïm Juntes proiektua horren isla delako. Nahiz eta gaur egun emakumeak oraindik erakutsi behar duen bere balioa sektore maskulinizatu honetan, iritsiko da eguna non ez den apartekoa emakumeak antzezlanean ikustea”.
Hala, EAGIko zuzendariak gehiago zehaztu eta bere lan-inguruneko adibideak kontatzen ditu: “Joan den astean enpresari batek esaten zidan bakoitzak bere lekua aurkitu behar duela obran, eta emakumeok gure tartea aurki dezakegu aukera ematen badigute”.
Izan ere, emakumeen adibideak ikusezinak dira, baina badira. Ildo horretan, Azuabarrenak bere esperientzia kontatu nahi izan du: “Ni izan naiz gure elkargoko lehen emakume presidentea. Pentsatzen dut bigarrenak nik baino erraztasun gehiago izango dituela, eta iritsiko da unea non pertsona baloratuko duten, eta ez presidente gisa edo edozein postutan dagoen generoa. Horretara iristeko, naturalizatu egin behar da, eta existitzen delako adibidea eman”.
Adibideen bidetik jarraituz, Alcerrecak honako hau gehitu du: "EAGItik gustatuko litzaiguke eraikuntza-enpresek, gremioek, emakumeak kontratatzerakoan dituzten zalantzei buruz hausnartzea, aldagelen, gizonen giroaren eta abarren aitzakiarik ez jartzea. Arazo horiek beraiek jartzen dituzte, ez emakume kontratatuek. Arazoak izan beharrean, ikus dezatela zer abantaila ekar ditzakeen emakumeak obran. Nire esperientziaren arabera EAGIn, emakumeak dauden tailerretan, beti dago hezkuntza handiagoa lan-arloan, harreman pertsonalak hobetzen dira, gizonek berdin ikusten dituzte emakumeak. Horrelakorik ez da gertatzen denak gizonak diren gelatan”.
Horregatik guztiagatik, entitate horiek guztiek helburu bera nahi dute, Azuabarrenak hitz gutxitan laburbilduta: “Talentuak ez du generorik, eta hori arlo guztietara eraman behar dugu, bizitzaren alderdi guztietara, eraikuntza barne”.
Kontaktuak: Raquel López 629855934 / Aitor Azurki 665 724 752
